قارچ کفیر

 

 

کفیر یعنی چه؟کفیر از کلمه ترکی”کف” (Kef) به معنای احساس خوب گرفته شده است.دلیل این نامگذاری احساس خوبی است که بعد از مصرف این ماده به فرد دست میدهد.

تاریخچه کفیر:منشا کفیر به بیش از ۲۰۰۰سال پیش بر میگردد.برای اوّلین بار چوپانان ساکن کوه های قفقاز در اتحاد جماهیر شوروی سابق ، این نوشیدنی با ارزش را کشف کردند.قفقازی ها با اثرات دارویی این قارچ سالهاست که آشنا هستند.آنان از کفیر به جای آب خوردن و همینطور برای غذا از این ماده استفاده می کنند.میانگین سن در قفقاز بین ۱۰۰تا۱۵۰ سال است.اعتقاد مردم قفقاز بر این استوار است که قارچ کفیر موهبت و نعمتی بزرگ از طرف خداوند است.

قارچ کفیر چیست؟‌از نظر شکل ظاهری، تکه های قارچ کفیر ، شبیه به گل کلم و به رنگ سفید بوده و شیر را تخمیر و به ماست تبدیل می کند و خواص طبی بسیاری دارد . دانه‌های كفیر شامل باكتری‌ها و مخمرهای خاصی هستند كه در واقع مسوول ایجاد طعم ترش و گازدار كفیر هستند . قارچ کفیر حاوی)) باسیل سان کاسیلوس))  می باشد که باعث تغییرات و دگرگونی درون قارچ می شود و نهایتاً طی ترشح (( اسید کورن داکفل)) از قارچ ،تخمیر شیر صورت می گیرد. 

دوغ کفیر چیست ؟ دوغ كفیر یك نوشیدنی ترش و گازدار و یك فرآورده حاصل از تخمیر شیر است.  به عبارت بهتر دوغ کفیر نوعی   نوشیدنی پُرکالری و غنی از باکتری‌ های پروبیوتیک،اسید لاکتیک، الکل، کلسیم، پروتئین، ویتامین ‌ها به ویژه گروه ویتامینهای B و ریزمغذی ‌ها است. در روسیه علاوه بر ماست ، کفیر به صورت پنیر هم تهیه شده و به صورت غذا از آنها استفاده می شود. مصرف نوشیدنی های تخمیری با وجود انواع ویتامین ها و مواد مغذی می تواند جانشین مناسبی برای نوشیدنی های مصنوعی و گازدار که با انواع رنگ های مصنوعی، شکر و مواد شیمیایی تولید می شوند، باشد، چون علاوه بر اینکه خطرات(یکی از عوارض شایع مصرف نوشابه های گازدار ابتلا به پوکی استخوان است) آنها را ندارد، منافع زیادی برای سلامتی دارد. محصولات کفیر برای همه افراد در هر سن و هر جنسی قابل استفاده میباشد. نوشیدنی کفیر را میتوان به جای شیر روی غلات ریخته و یا اینکه آن را با میوه مخلوط نموده  و یا به عنوان سس سالاد استفاده کرد.

در ایران نیز در سالیان اخیر تعدادی از کارخانه جات شیر و لبنیات از جمله شیر پگاه و کاله اقدام به تولید دوغ کفیر نموده اند. اما قیمت این تولیدات در مقایسه با دوغ عادی بسیار بیشتر است و علاوه بر آن طعم ومزه و غلظت دوغ کفیر کارخانه ای پایین تر از دوغ کفیر خانگی است و کارخانه برای ماندگاری زیاد مجبور به اضافه نمودن نمک به دوغ است که  استفاده آنرا برای بیماران فشار خونی و همچنین قلبی و عروقی و سایر بیماران با رژیم کم نمک تا حد زیادی غیر ممکن ساخته است.  شما می توانید با یک مرتبه خرید دانه های قارچ کفیر، برای همیشه علاوه بر این که دوغ و ماست مورد نیاز خود را به صورت روزانه و با قیمت بسیار پایین و بدون مواد افزودنی در منزل  به راحتی تهیه می کنید ، از طعم گوارا و دلچسب و خواص درمانی آن بهره برده ، همچنین می توانید خود نیز این قارچ را پرورش و افزایش داده و به دوستان و آشنایان خود هدیه داده یا بفروش برسانید.

چرامردمان قفقاز به داشتن عمرطولاني شهرت دارند ؟
مردميكه با داشتن عمري بالاي صد سال هنوز هم بر اسب سوار مي شوند و در دامنه هاي قفقاز يكه تازي مي كنند . آنها راز سلامتي و عمر زياد خود را به مصرف كفير نسبت مي دهند .

به چه دليل اين نوشيدني خواص سحر آميز دارد ؟
اين نوشيدني تخميري از مجموعه اي از باكتري هاي زنده و مفيد براي بدن تشكيل شده است بطوريكه دانشمندان راز سودمندي كفير را براي سيستم ايمني و گوارش وجود اين باكتري ها مي دانند . به اين باكتري ها « پروبيوتيك » اطلاق ميشود . همچنين مخمرهاي موجود در آن قادر به ساخت اسيد فوليك بوده كه كوآنزيم يك سري واكنش هاي حياتي جهت رشد سلول ها است . كمبود اسيد فوليك در خانم ها بويژه خانم هاي باردار شايع است . اين محصول معجزه آسا درپيشگيري و درمان بيماري ها بسيار مفيد است . مهمترين خواص درماني آن درمراكز تحقيقاتي معتبر دنيا به ثبت رسيده است .

خواص درماني كفير :

اصلاح سيستم گوارش در زمان مصرف داروهاي آنتي بيوتيك

افزايش حركات دودي روده و درمان يبوست

جلوگيري از بيماري پوكي استخوان

درمان آلرژي ها

درمان اسهال و ضد عفوني كننده محيط روده

درمان بيماري عدم تحمل لاكتوز در كساني كه نمي توانند شير بخورند

درمان بيماري هاي گوارشي

درمان فشار خون

درمان كودكان مبتلا به بيش فعالي يا هايپر اكتيويتي

سرشار از ويتامين هاي گروه ب مانند نياسين ، پيردوكسين و اسيد فوليك

غني از كلسيم ، فيبر و پروتيئن

مؤثر در زيبايي پوست ( مورد استفاده در كرمها و پاك كننده هاي آرايشي )

مقاوم كردن سيستم ايمني بدن در مقابل عوامل بيماري زا

ممانعت از نفخ روده اي

ممانعت كننده از اثر پرتودهي راديولوژيك

هضم راحت تر شير و جذب بهتر مواد مغذي موجود در آن

ارزش غذايی و درمانی کفير و توليد آن در ساير کشورها :

کفيردارای ارزش بالای تغذيه ای و بيولوژيکی بوده و در سطح وسيع سنی جهت تضمين سلامت مردم توصيه و تجويز می گردد . بخصوص برای بيماران گاستروآنتريت ومتابوليک ، فشار خون ، ايکسمی قلب و انرژی توصيه شده است . مزه ملايم کفيرو خصوصيات فلور ميکربی آن سبب تسهيل ترشح بزاق و ترشح آنزيم در معده وپانکراس و نيز بهبود حرکات پريستالتيک روده ها می گردد . کفير در افزايش حرکات غذا در روده مساعدت نموده از طرفی حضور اسيد لاکتيک و اسيد استيک وآنتی بيوتيک موجود در کفير موجب مهار کردن فرآيند فساد در روده کوچک میگردد .

با تمام مشخصات ياد شده شرکت پگاه خراسان برای اولين بار درايران با توليد کفير و با هدف گذاری توليد محصولات لبنی پزشکی MedicalDairy Products)MDP قصد دارد گامی مؤثر و پويا در جهت سلامت جامعه جوان ايران و همچنين افزايش مصرف سرانه فرآورده های لبنی بر دارد . در واقع دراروپا و کشورهای پيشرفته از اين محصولات بعنوان Functional Foods ) غذاهای تکميلی و عملکردی ) ياد می شود .

درکشور لهستان در حال حاضر کفير توسط بيش از يکصد کارگاه لبنی توليد می گردد. اگر چه کفير در نقاط محدودی از دنيا شناخته شده است اما در کشورهای شوروی سابق ، مجارستان ، لهستان و بلغارستان شهرت بسياری دارد . اسيدلاکتيک توليد شده بوسيله باکتری های مؤثر در کفير موجب عمل انعقاد کازئين شده معمولاً هنگامی که pH به ۵٫۲ تا ۵٫۳ برسد اين عمل آغاز و در pH حدود۴٫۶ تا ۴٫۴ که کازئين از زنجيره املاح آزاد می گردد خاتمه می پذيرد وکلسيم جدا شده با اسيد لاکتيک بصورت لاکتات کلسيم وارد ترکيب می شود .پروتئين منعقد شده در کفير ايجاد رسوب مشترک کازئين و پروتئين تغيير يافتهسرم می کند در حاليکه بخش پروتئوپپتوون منعقد نشده ترکيبات ازت غيرپروتئينی و مواد ديگر بصورت محلول در سرم باقی می ماند .

بخاطروجود مخمرها در کفير که نقش اساسی را در اين محصول بازی می کنند اين محصول از ديگر محصولات تخميری متمايز شده است و مخمرها منابع بسيار خوب ويتامينD ، پروتئين ، بعضی آمينواسيدها ، RNA ، DNA و ATP و ديگر ترکيبات عالی پيچيده می باشند . مخمرها همچنين بعنوان منبع غذايی در انسان و حيوان مورداستفاده قرار می گيرند و بعلت اينکه حاوی مقادير زيادی ويتامين ب کمپلکس هستند توسط بسياری از مردم که از بيماری کمبود ويتامين رنج می برند و يامقدار ويتامين موجود در رژيم غذايی آنها کافی نيست بعنوان مکمل غذايی استفاده می شود .

برخی از گونه های مختلف ارگانيسم ها در دانه های کفير شناسايی و جدا شده اند اين گونه ها از ميان چهار گروه لاکتوباسيلی ،استرپتوکوکسی ، لاکتوکوکسی ، استوباکتر و مخمرها هستند . باکتری ها ومخمرها در يک رابطه همزيستی با هم زندگی می کنند دانه های کفير شامل لاکتوباسيلی و استرپتوکوکسی ها به غلظت ۱۰۸- ۱۰۹ و مخمرها به تعداد تقريبی۱۰۸ عدد در گرم می باشد . معمولاً لاکتوباسيلی های همو و هتروفرمنتيتيو ،مزوفيل يا ترفوميل حدود ۶۵ درصد جمعيت ميکروبی مذکور را تشکيل می دهند و۲۰ درصد را استرپتوکوکهای ترش کننده و معطر کننده و ديگر گونه های تخميرکننده لاکتوز و مخمرهای غير تخمير کننده لاکتوز ، بقيه درصد را شامل میشوند

آيا همه اقشار جامعه ( كودكان ، نوجوانان ، سالمندان ، زنان باردار ، شيرده و … ) مي توانند از آن استفاده كنند و يا مصرف آن به گروه خاصي محدود مي شود ؟

همه مي توانند استفاده كنند . ( بخصوص زنان شيرده و باردار ) از طرفي به دليل اينكه ارگانيسم هاي ( اندامگان ) كفير قابليت تجزيه لاكتوز شير را دارند ، بنابراين توصيه مي شود افراد مبتلا به عدم تحمل لاكتوز ( كه نمي توانند شير را هضم كنند ) كفير را جايگرين شير كنند.

تأثيرات كفير بر سلامتي چيست ؟ آيا تا كنون اثرات منفي بر سلامتي انسان از آن گزارش شده است ؟

كفير يك محصولي است كه در راستاي سالم سازي باعث طول عمر ، بهبود سيستم گوارشي و مانع تكثير باكتري هاي ترشح كننده سموم ( كه پوست و مو را خراب مي كنند ) مي شود . بنابراين كساني كه كفير مصرف مي كنند پوست و موي سالم تري دارند . كفير همچنين از پوكي استخوان نيز جلوگيري مي كند ، كفير در تنظيم فشار خون نيز نقش عمده اي دارد ، اما تا كنون اطلاعاتي مبني بر تأثيرات منفي كفير بر سلامتي گزارش نشده است .

طرز تهیه محصولات کفیر از جمله  دوغ کفیر و ماست کفیر در منزل :

لوازم موردنیاز:۱-دماسنج (برای اندازه گیری دمای اطاق)۲-دماسنج مخصوص مایعات 0 تا ۱۱۰ یا ۰ تا ۱۵۰ درجه سانتیگراد .(می توانید از مغازه های تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی خریداری نمائید ).

۱- جوشاندن شیر تازه و سرد کردن آن( به جز شیرهای پاستوریزه با ماندگاری طولانی ).

۲- تهیه ظرف شیشه ای یا پلاستیکی دهان گشاد درب دار ( فلزی نباشد ).

۳- برای تهیه ۱ لیتر دوغ یا ماست کفیر میبایست ۳۰ تا ۴۰ گرم دانه های قارچ کفیر را به ۱ لیتر شیر ( بند ۱ ) و در ظرف ترجیحا شیشه ای ( بند ۲ ) ریخته و درب آنرا محکم بسته و در محل کاملا تاریک مانند کمد آشپزخانه با دمای بین ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد به مدت تقریبا بین ۱۲ الی ۱۸ و نهایت تا۲۴ ساعت قرار داد . هیچگاه ظرف محتوی شیر و قارچ را به دلیل مسافرت ، ترس از فاسد شدن در محیط آشپزخانه ، به گفته دوستان و آشنایان و یا هر بهانه دیگر در یخچال قرار ندهید . زیرا فعالیت قارچ به طور چشمگیری کاهش یافته که نهایت منجر به طولانی شدن زمان تخمیر ، توقف تکثیر قارچ و در دراز مدت حتی مرگ آن می شود.

۴- پس از انجام مراحل فوق بایستی به قارچ اجازه دهید تا شیر را کاملا تخمیر و به ماست تبدیل کند. فرآیند تخمیر بسته به میزان قارچ شما ، دمای محل و مدت زمان ، متفاوت خواهد بود.عموماً در صورت رعایت نسبت بین شیر و قارچ و گذشت زمان لازم (بند ۳ ) فرآیند تخمیر انجام خواهد شد . هر چقدر میزان قارچ بیشتر و شیر کمتر باشد و یا دمای محیط بالا باشد ، به همان نسبت زمان تخمیر کوتاه خواهد شد. از نشانه های تخمیر  کامل : دلمه شدن شیر در بالای ظرف ، جمع شدن مایع شبیه به آب پنیر در ته ظرف و شنیدن صدای خارج شدن گاز، هنگام باز کردن درب ظرف ( مانند قوطی نوشابه ) میباشد.

۵- بعد از مشاهده نشانه های تخمیر ، ابتدا ظرف را به خوبی تکان داده تا تمام محتویات داخل ظرف با هم مخلوط شوند.سپس درب ظرف را به آهستگی باز و مواظب گاز ظرف باشید تا ماست به اطراف پاشیده نشود.

۶- محتویات ظرف را با توری پارچه ای ریز و یا با صافی پلاستیکی ( از صافی فلزی و یا قاشق فلزی استفاده نکنید ) صاف کنید . قارچ درون صافی را مجدداًً به ظرف برگردانده و شیر تازه به آن اضافه کرده و تا تخمیر بعدی صبر نمایید.

۷- ماست به دست آمده را می توانید با کمی آب رقیق و تبدیل به دوغ کرده و با اضافه نمودن نمک ، نعناع خشک،گل سرخ و سایر افزودنی ها و یا به تنهایی مصرف کنید و یا برای وعده های مختلف درون یخچال نگهدارید.

 

۸- در صورت موجود نبودن شیر در منزل ، میتوانید قارچ را به مدت حد اکثر تا ۲۴ ساعت درون آب نگهداری کنید . در غیر اینصورت قارچ در محیط خشک شده و بعد از ۲۴ ساعت از بین رفته و دیگر قادر به ادامه حیات نیست.

 

۹- هفته ای یک مرتبه قارچها و ظرف را با آب ولرم شستشو نمایید.در صورت لزوم شستن قارچ بعد از هر دفعه صاف کردن مشکلی برای آن ایجاد نخواهد کرد.

 مستجارmostajar