کشور اوکراین در اروپای شرقی واقع شده است. دومین کشور بزرگ قاره اروپا بعد از روسیه است و رودخانه ی بزرگ دنیپر از میانه ی آن می گذرد. پایتخت آن نیز شهر کیِف می باشد.
این کشور از شمال با بلاروس؛ از شرق با روسیه؛ از سمت جنوب با دریاهای آزوف و سیاه؛ از جنوب غربی با مولداوی و رومانی؛ و بالاخره از غرب با مجارستان، لهستان و اسلواکی هم مرز و همسایه می باشد.
در دورترین سمت جنوب شرقی، این کشور توسط تنگه ی کِرچ از روسیه جدا شده که این تنگه دریای آزوف را به دریای سیاه متصل کرده است.
اوکراین که این روزها تحت حملات کشور روسیه قرار دارد، کشوری پهناور در شرق اروپا است که دارای جمعیتی در حدود ۴۳ میلیون و ۷۷۳ هزار نفر است. اوکراین با مساحت ۶۰۳,۵۴۸ کیلومتر مربع، سومین کشور پهناور قاره اروپا است . این کشور مرزهای مشترکی با کشورهای روسیه، بلاروس، اسلوواکی، لهستان و مجارستان دارد. اوکراین همچنین با روسیه، گرجستان و بلغارستان نیز به صورت دریایی مرز مشترک دارد. زبان اصلی مردم اوکراین، زبان اوکراینی است اما بخش زیادی از مناطق شمالی اوکراین به زبان روسی نیز صحبت میکنند. در ادامه به بررسی جامع کشور اوکراین خواهیم پرداخت.
استقلال اوکراین از سال ۱۹۹۱ و پس از فروپاشی شوروی سابق آغاز شد. پس از فروپاشی شورروی، اقتصاد اوکراین به سمت مالکیت خصوصی و بازارهای آزاد پیش رفت و این کشور در سالهای اخیر رشد اقتصادی چشمگیری را تجربه کرده است. اوکراین در زمینه تحصیلات عالی برای دانشجویان خارجی شرایط بسیار مناسبی در نظر گرفته است و از این نظر به مقصدی محبوب برای دانشجویان خارجی تبدیل شده است. در کشور اوکراین قدرت اصلی در دست رئیس جمهور است.
کشور اوکراین در سالهای اخیر با رشد منفی جمعیت مواجه بوده است. طبق آمار «سرویس آمار دولتی اوکراین»، جمعیت این کشور از ۵۱ میلیون و ۶۴۰ هزار نفر در سال ۱۹۹۱ به ۴۳ میلیون و ۴۳۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۲ رسید که حدود ۱۹% کاهش نفوس اوکراین طی ۳۱ سال را نشان میدهد. مساحت کشور اوکراین حدود ۵۷۹,۳۲۰ کیلومتر مربع است که ۷ درصد آن را خط ساحلی تشکیل داده است و این کشور را در جایگاه دومین کشور وسیع اروپا قرار داده است. شهر کییف پایتخت اوکراین است که یکی از قدیمیترین شهرهای اروپای شرقی به حساب میآید.
تاریخ کشور اوکراین
تاریخ کشور اوکراین به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بر میگردد. در ۲۵ دسامبر سال ۱۹۹۱ اتحاد جماهیر شوروی به ۱۵ کشور مستقل از جمله آذربایجان، بلاروس، روسیه، اوکراین، گرجستان و… تقسیم شد و از آن زمان استقلال اوکراین به رسمیت شناخته شد. سکونت انسان در کشور اوکراین به سالها پیش از میلاد مسیح باز میگردد. با شروع جنگ جهانی دوم کشور اوکراین در سالهای ۱۹۴۱ الی ۱۹۴۴ توسط آلمان اشغال شد، تا اینکه در تاریخ ۲۴ اگوست ۱۹۹۱ اوکراین استقلال خود را به طور عمومی اعلام نمود.
اقتصاد اوکراین در سالهای ابتدایی استقلال این کشور وضع فلاکت باری را پیش برد. سال ۱۹۹۴ برای کشور اوکراین سال شروع تغییرات بود. در این سال که کشور اوکراین وارد اوج ناکامی شده بود، مردم این کشور برای رای گیری دومین رئیس جمهور اوکراین پای صندوقهای رای رفتند. در نیمه غربی اوکراین اقدامات زیادی در مسیر تغییرات گسترده صورت گرفت. در سال ۲۰۰۴ نیز نخست وزیر اوکراین تغیرات گسترده دیگری ایجاد نمود که انقلاب نارنجی اوکراین لقب گرفت و در آن هزاران اوکراینی برای حمایت از یکپارچگی بیشتر با اروپا راهپیمایی کردند.
جغرافیای کشور اوکراین
کشور اوکراین ویژگیهای جغرافیایی متنوع و جالبی را بعنوان یک کشور بزرگ اروپایی دارد. سوای کوهستان های خیره کننده اش، این کشور با دریاچه های بزرگی چون آزوف و سیاه مرزبندی شده است. مهمترین رودخانه های آن هم دنیپر، دسنا، دنیستر و دونِتز می باشند. بد نیست این را هم بدانیم که در کوهستان های کریمه و کارپاتیان آبشارهای زیبای بسیاری یافت شده اند که چشم هر گردشگری را به خود خیره می کند. رودخانه ی بزرگ دنیپر یکی از بزرگترین رودخانه های این کشور است که چهارمین رودخانه ی طویل اروپا بشمار میرود. این رود از روسیه سرچشمه می گیرد و به سمت بلاروس و اوکراین سرازیر می شود و در انتها به دریای سیاه می ریزد. طول این رودخانه ۲۲۸۴ کیلومتر برابر با ۱۴۲۰ مایل می باشد.
اوکراین، دومین کشور بزرگ این قاره پس از روسیه است. کییف بر روی رودخانه دنیپر در بخش شمال و مرکز اوکراین واقع شده است و به نوعی بهترین شهر اوکراین برای زندگی به حساب میآید.
اوکراین بخش جنوب غربی دشت روسیه (دشت اروپای شرقی) را اشغال میکند. این کشور تقریباً به طور کامل از دشتهای هموار در ارتفاع متوسط ۱۷۵ متر از سطح دریا تشکیل شده است. مناطق کوهستانی مانند رشته کوههای کارپات اوکراین و کوههای کریمه تنها در مرزهای این کشور دیده میشوند و به سختی ۵ درصد از مساحت کشور را تشکیل میدهند. با این وجود، چشمانداز اوکراین دارای تنوع است و این کشور شرایط آب و هوایی مدیترانهای دارد.
پیش از تاریخ
سکونت انسان در اوکراین به سالها قبل از میلاد مسیح باز میگردد، زمانی که در دوران نوسنگی فرهنگ کوکوتنی-تریپلی در منطقهٔ وسیعی گسترش یافت که بخشهایی از اوکراین امروزی شامل تریپیلیا و تمام منطقه دنیپر و دنیستر را در بر میگرفت. در عصر آهن، این سرزمین محل سکونت کیمریها، سکاها و سرمتیها بود. و بین ۷۰۰ تا ۲۰۰ قبل از میلاد نیز بخشی از سرزمین سکاها به حساب میآمد.
بعدها، مستعمرات یونان باستان، روم باستان و امپراطوری روم شرقی، مانند تایراس، اولبیا و هرموناسا در اوایل قرن ششم قبل از میلاد در کنار دریای سیاه تأسیس شدند و در اواسط قرن ۶ بعد از میلاد رونق خوبی پیدا کردند.
جنگ جهانی دوم
با شروع جنگ جهانی دوم این کشور از ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۴ در اشغال آلمان بود.
استقلال
۲۳ اوت ۱۹۹۱ اوکراین استقلال خود را اعلام کرد. ایران ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ به عنوان اولین کشور استقلال اوکراین را به رسمیت شناخت.
پس از فروپاشی شوروی
پس از فروپاشی شوروی، اقتصاد اوکراین به سمت مالکیت خصوصی و بازار آزاد حرکت کرد. این روند انتقالی برای خانوارهای اوکراینی که اغلب فقیر بودند و هیچگاه فعالیت اقتصادی خصوصی را تجربه نکرده بودند بسیار سخت بود.
برعکس جمعیت کشور که در آن زمان در اوج بود، اقتصاد اوکراین دوران فلاکت را سپری میکرد. پس از فروپاشی شوروی، رشد اقتصادی اوکراین تا یک دهه به صورت پیاپی منفی بود. فقر روز بروز گستردهتر میشد، تورم سرسامآور اعتماد به پول ملی را از بین برده بود و حتی گاهی معاملات به شکل پایاپای انجام میشد.
برای مثال در سال ۱۹۹۳ قیمتها بیش از ۱۰۰ برابر شدند. یک همبرگر که در آغاز سال ۱ کوپن (واحد پول پیشین اوکراین) قیمت داشت در پایان همان سال ۱۰۱ کوپن شده بود. سال بعد یعنی سال ۱۹۹۴ رشد اقتصادی این کشور منفی ۲۲٪ سقوط کرد.
حکومت و ساختار سیاسی کشور اوکراین
قانون اساسی کشور اوکراین اعلام کرده است که ساختار سیاسی در این کشور جمهوری است و بالاترین مقام نیز رئیس جمهور اعلام شده است که باید در هر دوره ۵ ساله توسط مردم اوکراین انتخاب شود. در این کشور قوه مجریه و قضایی و مجلس جدا از هم کار میکنند. رئیس جمهور پس از انتخاب توسط مردم باید نخست وزیر خود را انتخاب نماید. در اوکراین رئیسجمهور بهعنوان فرمانده کل نیروهای مسلح عمل میکند، بر وزارتخانههای اجرایی نظارت میکند و قدرت آغاز و وتوی قوانین را دارد. رئیس جمهور همچنین ریاست شورای امنیت ملی و دفاع را بر عهده دارد و ترکیب آن را تعیین میکند.
در ابتدا نشان رسمیکشور اوکراین سوسیالیستی بوده است که امروزه نشان ملی جایگزین آن شده است. به طور کلی کشور اوکراین دارای سه شاخه مختلف است و این موضوع از رنگهای زرد و آبی که در پرچم کشور اوکراین قرار دارد نیز دیده میشود. پرچم کشور اوکراین دارای سابقه تاریخی است که در طول تاریخ تغییرات زیادی داشته است رنگ زرد و آبی این پرچم بر اساس مذهب این کشور اهمیت زیادی داشته و در معماری کلیساهای مختلف در اوکراین نیز از این رنگها استفاده شده است. استفاده از رنگ زرد در پرچم کشور اوکراین برای کشت گندم و آبی نیز به منزله برکت آسمانی است.
شهر کییف پایتخت اوکراین و بزرگترین شهر این کشور است. این شهر در شمال اوکراین واقع شده و هفتمین شهر پرجمعیت اروپا پس از شهرهای استانبول، مسکو، لندن، سنپترزبورگ، برلین و مادرید است. شهر کییف فضای بسیار صمیمی برای زندگی دارد و سالانه مهاجران زیادی از سرتاسر دنیا به خود جذب میکند. رودخانه دِنیپر از میان این شهر عبور میکند و شهر را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم میکند. کییف بخشی از دانشگاههای برتر اوکراین جهت تحصلات عالی دانشجویان خارجی را در خود جای داده که آن را به شهری محبوب برای دانشجویان بینالمللی تبدیل کرده است.
همچنین کییف دارای مکانهای تاریخی و زیبایی است که آن را از دید گردشگران جذاب کرده و در برنامهریزی برای سفر به اوکراین، میتوان آنها را در نظر گرفت. از جمله این مکانها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کلیسای جامع سنت سوفیا
- کلیسای سنت اندرو
- موزه هنر ملی اوکراین
- صومعه پچرسک لاورا یا صومعه غارهای کیف
- کاخ ماریینسکی
- میدان استقلال کییف
- کاخ ریاست جمهوری سابق در ساحل رودخانه دنیپر
- اپرا و باله ملی اوکراین
- موزه تاریخ اوکراین در جنگ جهانی دوم
- کلیسای جامع سنت ولودیمیر
- دروازههای طلایی (گلدن گیت) کییف
- پارک فئوفانیا
- مجسمه یادبود سرزمین مادری
- باغ گیاه شناسی ملی کییف
- و…
-
شهر
شهر اودسا از دیگر شهرهای مهم اوکراین محسوب میشود که یک شهر بندری است و امروزه یکی از مراکز مهم بازرگانی این کشور محسوب میشود. این شهر دارای آب و هوای بسیار ملایم است و فضای این شهر صمیمی و آرام است. اودسا یک شهر بین المللی در اوکراین و مرکز اصلی حمل و نقل آبی این کشور است که در ساحل شمال غربی دریای سیاه واقع شده است. اودسا همچنین مرکز اداری استان اودسا و یک مرکز فرهنگی مهم چند قومیتی است. اودسا سومین شهر پرجمعیت اوکراین است و بهعنوان «مروارید دریای سیاه»، «پایتخت جنوبی» (در زمان امپراتوری روسیه و اتحاد جماهیر شوروی) و «پالمیرای جنوبی» شناخته میشود.
شهر خارکف
خارکف در قسمت شرقی اوکراین واقع شده است و نزدیک به مرز روسیه است. به دلیل نزدیکی به روسیه زبان بیشتر مردم در این شهر، روسی است. این شهر یکی از بهترین شهرها برای زندگی در اوکراین و دومین شهر بزرگ اوکراین است. خارکف در آغاز اتحاد جماهیر شوروی پایتخت اوکراین بود که پس از سال ۱۹۳۴، پایتخت به کییف منتقل شد. خارکف دارای سیستم حملونقل عمومی بسیار پیشرفته است و خطوط ارتباطی آن به شهرهای مرزی روسیه متصلاند. خارکف همچنین دارای موسسات آموزشی برتر در اوکراین است از جمله دانشگاه کارازین خارکف که در رتبهبندی جهانی برترین دانشگاه اوکراین است.
از دیگر شهرهای مهم و بزرگ اوکراین میتوان به شهرهای زیر نیز اشاره کرد:
- لِویو
- دنیپرو
- زاپوریژیا
- دونتسک
- پولتاوا
- چرنیوتسی
مذهب كشور اروپایی اوكرین
نا سال ۹۸۸ میلادی ساكنین اوكرینی فعلی نیز به مانند بسیاری از مردم اروپا بت پرست بودند ولی با پذیرش آئین مسیحیت از سوی پرنس ولادیمیر ین كشور نیز مسیحی شد.
در سال ۱۰۵۴ به دنبال تكفیر متقابل پاپ روم و پاتریاك بیزانس مذهب ارتدوكس توسط پاتریاك بیزانس به وجود آمد و كشور هی زیادی از جمله دولت شهر روس كیف (اوكرین، روسیه و بلاروس) ارتدوكس گردیدند و به همین دلیل بیشتر مردم اوكرین تابع كلیسی ارتدوكس بوده و اقلیتی تابع كلیسی كاتولیك می باشند كه بیشتر ساكن نواحی غرب اوكرین نواحی غرب اوكرین هستند. علاوه بر ارتدوكسها و كاتولیك ها، پیروان مذهب پروتستان و برخی فرق مسیحی نیز در اوكرین وجود دارند. یهودیان هم داری كنیسه هی مختلف هستند (در كیف ۲ كنیسه) كه مراسم مذهبی خود را انجام می دهند.
مسلمانان كشور اروپایی اوكرین
اگرچه آمار رسمی از مسلمانان اوكرین موجود نیست ولی رقم تقریبی مسلمانان اوكرینی ۲ میلیون برآورده شده است كه عمدتاً در شبه ی جزیرة كریمة ساكن میباشند ولی در سیر شهرهی اوكرین به مانند دانتسك، زاپاروژیه، لوگانسك و غیره زندگی می كنند و عمدتا از اقوام تاتار، داغستانی و آذربیجانی می باشند.
آذریها شیعه اثنی عشری بوده و مابقی اهل تسنن هستند. دین مبین اسلام توسط تركهی عثمانی و بازرگانان كشورهی شرقی در اوكرین رواج پیدا نموده و گفتنی است در حال حاضر ۳۲۷ تشكل اسلامی در اوكرین مشغول فعالیت می باشند. در شبه جزیره ی كریمه مساجد زیادی وجود دارد ولی در سیر شهرها مسلمانان به دلیل عدم وجود مسجد بری انجام تكالیف دینی مشكل دارند. در شهر كیف نیز مسجدی احداث شده كه هنوز به اتمام نرسیده لكن روزهی جمعه از آنان بری اقامه فریضه جمعه بهره برداری می شود.
اقتصاد کشور اوکراین
در اوایل دوران استقلال اوکراین، این کشور به یک رکود اقتصادی شدید دچار شد و وضع معیشتی مردم اوکراین بسیار نگران کننده بود. تا اینکه در سال ۱۹۹۶ اوکراین به مقداری از ثبات اقتصادی دست یافت و نرخ تورم و رکود اقتصادی به میزان قابل توجهی در این کشور کاهش یافت. در آغاز قرن بیست و یکم و در نتیجه افزایش روابط با روسیه، اقتصاد اوکراین بالاخره شروع به رشد کرد. پس از آن دولت کشور اوکراین سعی کرد سرمایهگذاری خود را در زمینههای کشاورزی بیشتر نماید. تا اینکه اوکراین در زمینه محصولات غذایی رشد خوبی داشت و شرایط در این کشور در زمینه درآمدزایی به خوبی بهبود یافت.
تا حدودی به دلیل خاکهای غنی و آب و هوای مطلوب، تولید محصولات کشاورزی اوکراین بسیار توسعه یافته است. تولید غلات و سیب زمینی اوکراین از بهترینها در اروپا است و یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این محصولات در جهان است. چغندر قند و روغن آفتابگردان نیز از محصولات کشاورزی پر بازده در این کشور است.
اوکراین دارای منابع معدنی بسیار غنی و مکمل در غلظت بالا از جمله؛ سنگ آهن، منگنز، زغال سنگ قیر، تیتانیم، بوکسیت، نفلین (منبع سودا)، آلونیت (منبع پتاس) و جیوه (سینابار یا سولفید جیوه) است. سه منطقه عمده تولید گاز طبیعی و نفت در اوکراین در منطقه کوههای کارپات است که از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم مورد بهره برداری قرار گرفت و مناطق دنیپر-دونتس و کریمه هر دو از زمان جنگ جهانی دوم توسعه یافتند.
اوکراین، کشوری شامل فرهنگی غنی و سرشار از عواطف و احساسات است. نویسندگان، دانشمندان و هنرمندان اوکراینی مشهور عبارتند از:
- شاعر و نویسندگان مشهور اوکراین: تاراس شوچنکو، پانتلیمون کولیش، ایوان کوتلیارفسکی، ایزماعیل سرزنفسکی، لوکو بوروویکوفسکی و…
- اخترشناسان مشهور اوکراین: اوتو استروو، جرج گاموف
- پژوهشگر مشهور اوکراینی: ایوان اشمالهاوزن
- ریاضی دانان مشهور اوکراین: الکساندر شارکوفسکی، بوریس مویشزون
فرهنگ مردم اوکراین
اوکراین دارای استعدادهای فرهنگی فراوان و میراث فرهنگی قابل توجهی است. نویسندگان متعددی به تاریخ غنی ادبی کشور کمک کرده اند. بناهای چشمگیر معماری و موزههایی که آثار نسلهای مختلف از هنرمندان اوکراینی را در سراسر کشور به نمایش میگذارند. سنت قوی هنر عامیانه این کشور نیز تا به امروز ادامه دارد. به دلیل موقعیت جغرافیایی این کشور، فرهنگ اوکراین تحت تأثیر فرهنگهای اروپای غربی و روسیه قرار گرفته است. زبان روسی در خیابانها و در بسیاری از خانهها و مؤسسات در سراسر کشور صحبت می شود. زبان مردم کشور اوکراین بسیار مشابه با روسی است اما لغاتی که در این کشور استفاده میشود بیشتر برگرفته از زبان لهستانی است.
فرهنگ کشور اوکراین به صورتی است که افراد سعی میکنند با هم صمیمی باشند. اینطور که مشخص شده است در این کشور مناسبتهای تجاری زیادی دیده میشود. آداب و رسوم سلام و احوالپرسی در کشور اوکراین دستهبندیهای خاصی دارد بهطوریکه افراد در هر شهر سعی میکنند از سنت خود پیروی کنند. در حدود ۹۶ درصد جمعیت مردم این کشور مسیحی هستند و پس از آن اسلام و یهودیت در حدود ۰.۶ درصد از عقاید مردم را شکل میدهند.
آداب معاشرت مردم اوکراین
مردم اوکراین مانند هر کشور دیگری، عادات و فرهنگ منحصر به خود را دارند، اما آداب و فرهنگ زندگی آنها بسیار مشابه آداب و رسوم روسها است. آشنایی اولیه با روحیات و عادات این کشور میتواند شخص را برای مواجه شدن با این عادات آماده کند. تعدادی از عادات و رفتارهای مردمان کشور اوکراین را در ادامه بررسی میکنیم:
آداب ملاقات و احوالپرسی
- فرهنگ اوکراینیها هنگام برقراری ارتباط، سلام معمولی، دستدادن گرم و محکم، تکرار مکرر نام مخاطب و حفظ تماس چشمی مستقیم است.
- هنگامی که دوستان خانم همدیگر را ملاقات میکنند، آنها سه بار گونه هم را میبوسند، در حالی که دوستان صمیمی مرد معمولاً همدیگر را در آغوش گرفته و کمر یکدیگر را نوازش میکنند
- در اوکراین معمولاً دوستان و آشنایان نزدیک، با نام کوچک و نام خانوادگی خود به یکدیگر اشاره میکنند
آداب هدیه دادن
- مردم اوکراین در جشنها و کریسمس به خانواده و دوستان هدیه میدهند، اما این هدایا نباید گران باشند. این عمل هدیه دادن است که مهم است، زیرا نماد دوستی در این کشور است.
- در صورت گل دادن به همراه هدیه، گلها را فقط باید به تعداد فرد داد و از دادن گلهای زرد امتناع میشود.
- در اوکراین هدایا را معمولاً را در لحظه دریافت باز نمیکنند.
آداب غذا خوردن
- در مهمانی تا زمانی که میزبان مهمان را برای شروع غذا خوردن دعوت نکرده، مهمانان شروع به غذا خوردن نمیکنند
- اوکراینیها هنگام غذا خوردن همیشه دستان خود را در معرض دید قرار میدهند و مچ دست خود را روی لبه میز قرار میدهند
- در ابتدا از قدیمیترین یا محترمترین مهمان پذیرایی میشود
- هنگام سرو غذا، مهمان باید از تمامی غذاها سرو کند و امتناع از خوردن یک غذا بی احترامی به میزبان است.
آداب ملاقات تجاری
- تجار اوکراینی به نسبت تجار سایر کشورها رفتار رسمی کمتری دارند.
- در جلسات هنگام ورود و خروج باید با همه افراد حاضر دست داد
- در هنگام احوالپرسیهای رسمی نیز ارتباط چشمی خود را حفظ میکنند
- در اولین برخورد، تکرار نام خود در هنگام دست دادن رایج است
- در بین اشخاص تجاری عناوین علمی و حرفهای معمولاً با نام خانوادگی استفاده میشود.
عجایب کشور اوکراین
کشور اوکراین نیز مانند سایر کشورهای جهان، شگفتیهایی را در خود جای داده است که در نوع خود منحصر به فرد هستند. اوکراین کشوری تاریخی با مکانهای دیدنی فراوان است. کاخهای زیبا و مناظر طبیعی فوقالعاده در این کشور از جذابیتهای این کشور است که آن را از نظر جذب گردشگر در رتبههای بالا قرار داده است. برخی از اماکن دیدنی و جاذبههای اوکراین به شرح زیراند:
- پارک سوفیفسکی
- صومعه پچرسک لاورا کییف
- قلعه و شهر کامیانتس پودیلسکی، شهری قرمز رنگ
- جزیره شگفت انگیز خورتیتسیا
- شهر باستانی خرسونسوس
- تونل عشق کلوان
- مجسمه بلند سرزمین مادری
- شهر سوخته چرنوبیل
- مرکز تاریخی شهر لویو
- سواحل زیبای رودخانه دنیپر در کییف
- از فروپاشی تا انقلاب نارنجی
سال ۱۹۹۴ برای اوکراین سال شروع تغییرات بود. در این سال و در اوج ناکامی و فلاکت اقتصادی مردم آن کشور به پای صندوق رای رفتند و لئونید کوچما را به عنوان دومین رئیسجمهور کشور مستقل اوکراین برگزیدند. او به زبان اوکراینی صحبت نمیکرد و با اکثریت قاطع آرای مردم نیمه شرقی اوکراین که عموماً روس تبار هستند انتخاب شد، ولی مجموعه اقدامات او باعث شد که پنج سال بعد درنیمه غربی اوکراین هم اکثریت بالایی بدست آورد و دو دوره به ریاست جمهوری انتخاب شود. او اقدامات بسیار مؤثری در صحنه سیاست و اقتصاد اوکراین شروع کرد که بهطور خلاصه عبارتند از:
کاهش کسری بودجه از ۱۳٪ به ۵٪
کاهش استقراض از بانک مرکزی از ۱۲٪ به ۲٪
انتشار اوراق قرضه داخلی و وام گرفتن از دولتهای خارجی
و در نهایت پس از اصلاحات زیاد، حذف ۵ صفر از پول ملی
معرفی گریونا به عنوان واحد پول جدیداین اقدامات کمکم نتیجه داد و ترمز تورم کشیده شد. کوچما در دومین دوره ریاست جمهوری اش توانست رشد اقتصادی را به اوکراین بازگرداند.
همچنین کوچما روابط سیاسی و اقتصادی اوکراین با روسیه را بازسازی کرد. او بدینسان موفق شد از پیوندهای عمیق اقتصادی اوکراین و روسیه به نفع کشورش استفاده کند. پس از آن اوکراین توانست با تکیه بر منابع کشاورزی، معادن غنی و بازسازی صنایع به جای مانده از قبل، برای یک دهه رشد اقتصادی قابل قبولی را نگه دارد.
همچنین در یک دورخیز سیاسی، کوچما در خواست رسمی برای عضویت در اتحادیه اروپا داد و بیان کرد که کشورش تا سال ۲۰۰۷ میتواند به استانداردهای لازم برای عضویت در اتحادیه اروپا برسد. چیزی که نه تنها تاکنون محقق نشده بلکه منشأ اختلافات بزرگی هم در جامعه اوکراین شدهاست.
انقلاب نارنجی و پس از آن
در سال ۲۰۰۴، نخستوزیر ویکتور یانوکوویچ برنده انتخابات ریاست جمهوری اعلام شد. این نتایج اعتراض مردم را به همراه داشت، مسموم شدن ویکتور یوشچنکو رقیب اصلی یانوکوویچ در جریان مبارزات انتخاباتی هم، بر آتش شک و کینه طرفدارانش دمید و موجی از اعتراض و نا فرمانی مدنی کشور را فرا گرفت. در نهایت پس از حدود سه ماه اعتراض، دادگاه عالی اوکراین انتخابات را باطل کرد و انتخابات مجدد زیر نظر موشکافانه ناظران داخلی و بینالمللی برگزار شد. این بار یوشچنکو با اکثریت شکننده ۵۲٪ رئیسجمهور اوکراین شد. این اعتراضات که با استفاده از نمادهای نارنجی رنگ همراه بود به انقلاب نارنجی اوکراین معروف شد.
یانوکوویچ نیز کاخ ریاست جمهوری را زیر نگاه سنگین دوربینهای رسانهها ترک کرد و رفت تا اپوزیسیون را شکل دهد. او پنج سال بعد دوباره در انتخابات شرکت کرد و این بار پیروز شد. اما انقلاب نارنجی شوک سنگینی بر اقتصاد کشور وارد کرد. اقتصادی که سال قبل از انقلاب نارنجی ۱۲٫۵٪ رشد کرده بود در سال بعد تنها ۲٫۵٪ رشد داشت.
بحران ۲۰۱۴
پلیس ملی جدید اوکراین در تاریخ ۳ ژوئیه ۲۰۱۵ بهعنوان بخشی از اصلاحات اتحادیه اروپا شکل گرفت. در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴ در پی اعتراضات خیابانی علیه دولت و وخیم شدن اوضاع داخلی اوکراین با رای پارلمان اوکراین ویکتور یانکویچ از سمت رئیسجمهوری برکنار شد و یولیا تیموشنکو نخستوزیر سابق که در روز ۱۹ مهر ۱۳۹۰ برابر با ۱۱ اکتبر ۲۰۱۱ محکوم به زندان شده بود پس از تسخیر کاخ ریاست جمهوری توسط مخالفان و رای پارلمان این کشور مبنی بر بازگشت به قانون اساسی سال ۲۰۰۴؛ که این طرح با ۳۲۵ رای موافق به تصویب رسید و راه برای آزادی تیموشنکو هموار شد. همچنین پارلمان اوکراین به آزادی تیموشنکو از زندان نیز رای مثبت داد و در ساعاتی بعد در ۲۲ فوریه یولیا تیموشنکو از زندان آزاد شد.
پس از برکناری یاناکویچ وی به روسیه گریخت و الکساندر تورچینف به عنوان رئیسجمهور موقت برگزیده شد. در پی این حوادث شبه جزیره کریمه توسط نیروهای روسی تحت عنوان محافظت از روس تبارهای این ایالت خودمختار اشغال شد. چند روز بعد از این اتفاقات، مردم شبه جزیره کریمه در برگزاری همهپرسی سراسری، موافقت ۹۶ درصدی خود را با پیوستن به کشور روسیه اعلام کردند و این شبه جزیره رسماً جزئی از خاک روسیه شد.
یانوکوویچ در یک نطق تلویزیونی با اشاره به پیش نویس توافقنامه پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا از مردمش دعوت کرد که متن پیش نویس را بخوانند. او گرچه مخالف قطعی پیوستن اوکراین به اتحادیه نیست، اما میگوید این پیش نویس الحاق، اوکراین را فقط یک بازار مصرف برای محصولات اروپایی در ازای نیروی کار ارزان و غیر متخصص میخواهد و نه یک شریک تجاری واقعی برای اروپا. اما از طرف مقابل نیمه غربی اوکراین چشم به توان اقتصادی اروپا بستهاست. آنها به همسایگان فقیر خود مینگرند که درست مانند اوکراین بخشی از اتحاد جمهوریهای شوروی بودند، اما حالا اتباع آنها آزادانه در هر جای اتحادیه اروپا سفر، اقامت و کار میکنند.
- به دنبال الحاق کریمه به روسیه، بحران داخلی اوکراین و اختلافات آن با مسکو به اوج رسید. گرایشهای جداییطلبانه در مناطق شرقی اوکراین مثل استانهای اودسا، لوگانسک، دونتسک و منطقه دونباس شدت یافت. کاخ سفید و نهادهای اروپایی و غربی تا به حال به جز تهدید روسیه و مقامات آن به اعمال تحریمهای جدید و سختتر، اقدام قابل ملاحظهای برای حل بحران صورت ندادهاند. این در حالی است که ادامه بحران کنونی مواضع تندروها در روسیه و اوکراین را تقویت خواهد کرد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه معتقد است تحریمها و فشارهای بیشتر علیه کشورش نه تنها کمکی به حل بحران نمیکند، بلکه به تعمیق آن منجر خواهد شد. از یک طرف نگرانی کرملین در حال افزایش است، چرا که غرب با تحریک یکی از متحدین قبلی آن، عملاً منافع و امنیت ملی روسیه را نادیده گرفته و وارد حوزه نفوذ سنتی این کشور شده است. از طرف دیگر واشنگتن و متحدین غربی آن نگران اقتدار مجدد روسیه تحت رهبری ولادیمیر پوتین، افزایش محبوبیت وی در داخل این کشور و تجدید روحیات ملیگرایانه در میان روسهای مناطق مختلف فدراسیون روسیه و روستبارهای ساکن جمهوریهای پیشین اتحاد شوروی سابق هستند. حال سئوال اینجاست که آیا تشدید بحران داخلی اوکراین و گسترش دامنه اختلافات آن با مسکو، تداوم توسعه ناتو به سوی مرزهای روسیه، عضویت احتمالی اوکراین در ناتو، برتریجویی آمریکا و واکنش تند مسکو نسبت به واگرایی متحدین قبلی، روابط روسیه با آمریکا و غرب را به سوی بعضی شرایط تنش بار حاکم بر دوره جنگ سرد سوق خواهد داد؟