۱۵۰سال سكوت طب سنتي در ايران آنقدر مجال را براي يكه تازي طب مدرن ايجاد كرد كه حتي اروپايي‌ها هم در طب سنتي از ما پيشي گرفتند، اما افزايش اقبال مردم به طب سنتي طي سال‌هاي اخير گواهي خوبي است از بيداري دوباره طب ايراني اسلامي بعد از ۱۵۰ سال سكوت.
به دنبال مطب یک پزشک طب سنتی بودم، گفته بودند بعد از چهارراه یاسری، فکر می کردم باید دنبال یکی از همان مطب های شیکی باشم که امروز با دکوراسیون های مختلف در خیابان میرداماد و شریعتی فراوانند، بعد از چهار راه شلوغی یک ساختمان تقریبا قدیمی نظرمو جلب کرد كه جمعيت زیادی که هم افراد مسن بینشان بود و هم جوان و کودک، هم زنان بودند هم مردان؛ کسانی که تا چند متر پس از آن ساختمان هم کنار پیاده رو نشسته بودند، ديده مي شد تابلوی بالای در ساختمان بهم اطمینان داد که اینجا همان مطب دکتر روازاده متخصص طب سنتی است.
وارد حیاط شدم، جمعیت در گوشه و کنار حیاط نشسته بودند؛ زن و مرد پیری که زیر بغل های پسر جوانشان که به زور قدم از قدم بر می داشت را گرقته بودند وارد حیاط شدند، دختر بچه حدودا ۹ ساله ای که روی کمرش جای حجامت دیده می شد، پیرزنی که گوشه حیاط با حالی زار کنار دختر جوانش نشسته بود و ده ها نفر از کسانی که در چشمان آنها علاوه بر رنج بیماری، نور امیدی برای درمان دیده می شد.
اینها همان افرادی بودند که پس از پرداخت هزینه های فراوان و رفت و آمد های بسیار در بیمارستان های مختلف و به نوعی ناامیدی از درمان کلاسیک، رو به درمان بیماری با استفاده از طب سنتی آورده بودند.
وقتی از پله های آن ساختمان ساده و قدیمی بالا رفتم، با جمعیتی چندین برابر آنچه تاکنون دیده بودم مواجه شدم؛ به طوری که حتی باز و بسته کردن در نیز ممکن نبود، یک منشی هم گوشه سالن بشدت مشغول فعالیت بود که البته تنها صدای اعلام شماره ها از بین جمعیت به گوش می رسید، نتونستم وارد سالن شوم، ولی دیدن این جمعیت من را از یک موضوع کاملا مطمئن کرد و آن افزایش اقبال مردم به طب سنتی بود.
احمد شریفی، ۵۴ ساله دلیل مراجعه خود به پزشک را بیماری دیابت عنوان کرده و می گوید: سال های بسیاری از این بیماری رنج بردم، ولی از زمان بکارگیری طب سنتی برای درمان این بیماری موفق به کنترل آن شده ام و امروز نیز پسر خود را برای درمان گرگرفتگی به این مطب آورده ام.
وی با تاکید بر اینکه امروز توجه مردم به طب سنتی بیش از پیش است، ادامه می دهد: قیمت مناسب تر، اثرگذاری بیشتر و عوارض کمتر طب سنتی نسبت به طب مدرن از مهمترین دلایل توجه مردم به این طب است.
مرضیه حسن زاده نیز که بیش از ۹ سال است که به دلیل بیماری اعصاب تحت نظر متخصص این رشته بوده است، می گوید: مصرف زیاد این داروها باعث بروز عوارض مختلف از جمله؛ ایجاد اختلال در سیستم گوارشی و بروز حواس پرتی شده و بر همین اساس به این طب رو آورده ام.
وی قیمت نسخه دارو های خود را حدود ۵۰ هزار تومان عنوان و اضافه می کند: برای تهیه داروهای شیمیایی باید هزینه های زیادی را پرداخت می کردم که بیمه درصد بالایی از آن را پرداخت می کرد.
حسن زاده با اشاره به ابتلای فرزند خود به بیماری تشنج تصریح می کند: پسر من تحت پوشش بیمه قرار ندارد و بر همین اساس هر ماه حدود ۵۰ هزار تومان باید برای نوار مغز، ۲۰ هزار تومان ویزیت و بیش از ۳۰ هزار تومان دارو پرداخت کنیم که این هزینه ها برای من که سرپرست خانواده هستم، بسیار کمرشکن است.
وی یا بیان اینکه نخستین بار است که به پزشک طب سنتی مراجعه کرده است، می گوید: برای درمان آرش نیز با استفاده از روش های طب سنتی نیز قطعا اقدام خواهم کرد.
مینا موسوی که برای درمان کیست تخمدان از اهواز به تهران آمده است، می گوید: پزشک آخرین درمان، یعنی عمل جراحي را پیشنهاد کرده بود، در حالی که بنا به گفته این متخصص طب سنتی هیچ نیازی به عمل جراحی نبوده و درمان این بیماری با داروهای گیاهی ممکن است.
این بیمار با اشاره به انجام عمل جراحی رحم خود می افزاید: پس از انجام این عمل دردهای شدید در ناحیه کمر و لگن در من ایجاد شده که آسایش را از من گرفته است.
مادر پيري كه پسرش را براي درمان به اين مطب آورده بود، با بيان اينكه فرزندش از سن ۱۲ سالگي به دلايلي نامعلوم قدرت راه رفتن را از دست داده است، مي گويد: تا كنون مراجعات زيادي به بيمارستان ها براي درمان اين بيماري داشته و آزمايشات فراواني روي وي صورت گرفته است، اما بهبودي حاصل نشده است.
وي با بيان اينكه دومين بار است كه به اين پزشك مراجعه مي كند، تصريح مي كند: پس از مراجعه قبلي با اجراي توصيه هاي پزشك و مصرف داروهايي كه تنها 8000 تومان قيمت داشت، حدود ۱۰ درصد بيماري فرزندش بهبود يافته است.
ایران یکی از نخستین کشورهایی است که طبابت و پزشکی با استفاده از داروهای گیاهی و درمان های طب سنتی در آن وجود داشته که وجود منابع ارزشمندی چون؛ کتاب قانون ابن سینا موید این مسئله است، اما وقفه ای بیش از ۱۵۰ ساله باعث جلوگیری از رشد این علم در کشور شده؛ به طوری که امروز بسیاری از کشورها حتی کشورهای اروپایی که طب سنتی را از ایران گرفتند، از ما جلوترند.
سلطه کشورهای اروپایی بر ایران و تلاش آنها برای وابسته کردن ایران به خود، در تمامی زمینه ها بویژه حوزه های علمی از مهمترین دلایل نفوذ علم مدرن در کشور و جایگزینی آن با طب سنتی بوده است.
البته نباید فراموش کرد که علم جدید به دلیل ارائه روش های درمانی جدید همچون جراحی ها توانست نظر مردم را به خود جلب کند و شاید اگر طب کلاسیک از همان ابتدا عوارض خود را به همراه مزیت ها به مردم نشان می داد، هیچ گاه مردم حاضر به این جایگزینی نمی شدند، البته بیان این مسائل به معنای انکار مزیت های طب کلاسیک نیست، اما مسئله این است که چرا بايد ورود طب كلاسيك به کشور باعث بی توجهی به طب سنتی بشود.
ايران به دليل موقعيت جغرافيايي داراي بيش از ۱۵۰۰ گونه گياه دارويي است و اين در حالي است كه تنها ۲۰۰ داروي گياهي در كشور توليد و استاندارد سازي مي شود.
دكتر سيدرضا رضايي، متخصص طب سنتي مي گويد: در حال حاضر جايگاه طب سنتي در ايران طي چند سال گذشته بهتر شده است، اما با توجه به سابقه طب سنتي در كشور و در مقايسه با كشورهاي اروپايي اين طب در ايران بسيار عقب است.
وي با اشاره به رايج بودن طب شيميايي در ايران براي درمان بيماري ها مي افزايد: اين در حالي است كه امروز در بسياري از كشورهاي اروپايي از جمله آمريكا، آلمان، ژاپن، چين و كانادا مصرف داروهاي گياهي براي درمان بيماري ها بيش از ۵۰ درصد بوده و روش رايج درمان ها طب گياهي است.
اين متخصص طب سنتي ادامه مي دهد: بسيار جاي تاسف است كه طب سنتي كه ريشه در ايران دارد امروز در كشورمان جايگاهي نداشته و طب شيميايي مورد توجه قرار دارد، در حالي كه كشورهاي پيشرفته كه خود توليد كننده طب شيميايي و مدرن بودند امروز به طب سنتي و گياه درماني رو آورده اند.
وي با اشاره به اينكه عوارض داروهاي شيميايي بسيار زياد است، تاكيد مي كند: در كشورهاي خارجي معمولا تمام عوارض واقعي داروي شيميايي به طور كامل در بروشور عنوان شده و اين اطلاع رساني باعث مي شود تا مردم كمتر نسبت به مصرف اين داروها تمايل داشته باشند، در حالي كه در ايران تنها بخشي از عوارض عنوان مي شود.
اين متخصص طب سنتي اضافه كرد: داروهاي گياهي نه تنها عارضه كمتري نسبت به داروهاي شيمياي دارند، بلكه علاوه بر بهبود درد موردنظر، فوايد بسيار ديگري نيز براي ساير اعضاي بدن دارند.
رضايي با اشاره به اينكه بيش از ۵۰ درصد از داروهاي مصرفي در كشورهاي پيشرفته را داروهاي گياهي تشكيل مي دهند، گفت: مصرف داروهاي گياهي در ايران كمتر از پنج درصد است.
وجود تنها 200 قلم داروي گياهي در برابر ۴۴۰۰ قلم داروي شيميايي در ايران
در حال حاضر در ايران حدود ۴۴۰۰ قلم داروي شيميايي و ۲۰۰ قلم داروي گياهي وجود دارد، در حالي كه در كشوري مانند آلمان ۱۱ هزار قلم داروي گياهي مورد استفاده قرار مي گيرد و بيش از ۷۰ درصد دارو هاي مورد استفاده در اين كشور گياهي است.
علاوه بر اين در كشور هاي اروپايي و پيشرفته تنها مصرف داروهاي گياهي مورد توجه قرار نگرفته است بلكه تحقيقات روي روش هاي درماني اين طب و داروهاي مختلف به جد در حال انجام است به طوريكه در حال حاضر بيش از ۸۰ درصد تحقيقات حجامت در امريكا صورت مي گيرد و ما در ايران هنوز به دنبال اثبات طب سنتي و روش هاي درماني آن به منتقدان اين طب هستيم.
اين انتقاد ها و ذهنيت ها شايد به دنبال فعاليت برخي از درمانگران غير حرفه اي كه در دوره انقطاع طب سنتي در ايران پا گرفتند، ايجاد شده باشد، برخي از افراد سودجو كه امروز در عطاري ها نوعي مطب براي خود ايجاد كرده و بدون داشتن تخصص و بر اساس چند صباحي تجربه به تشخيص، تجويز و درمان بيماري ها مي پردازند.
در صورتيكه طب سنتي نيز مانند طب كلاسيك مورد توجه ويژه قرار گرفته و ارائه خدامت در آن، داروهاي مصرفي و انجام تحقيقات كاملا علمي و استانداردسازي شود، قطعا جلوي فعاليت چنين افراد سود جويي گرفته خواهد شد.
غربت طب سنتي در ايران تا جايي است كه كتاب قانون اين سينا كه امروز در بسياري از كشور هاي پيشرفته به عنوان يكي از مهمترين منابع پزشكي تدريس مي شود، در سرزمين مادري حتي ترجمه دقيقي ندارد و ترجمه اي كه امروز از اين كتاب به زبان فارسي موجود است توسط فردي غير پزشك صورت گرفته و در بسياري از موارد به درستي نه تنها براي مردم عادي بلكه براي پزشكان نيز مفهوم ندارد.
دكتر محسن منوچهري، متخصص طب سنتي با بيان اينكه مشكلي در خصوص منابع و مراجع طب سنتي در كشور وجود ندارد، مي گويد: منابع بسيار ارزشمندي در حوزه طب سنتي وجود دارند كه نه تنها براي مردم بلكه براي بسياري از پزشكان نيز قابل فهم نيست و بايد با ترجمه هاي درست، اين منابع را براي مردم و پزشكان قابل فهم و استفاده كرد.
اين متخصص طب سنتي ادامه داد: در حال حاضر هيچ ترجمه دقيق و درستي از كتاب قانون ابن سينا در ايران وجود ندارد و متخصصان بايد با ترجمه درست و چاپ هاي مجدد و به روز اين منابع امكان استفاده از آنها را فراهم كنند.
البته جاي بسي خوشحالي است كه امروز با همت مسئولان امر گام هاي نخست علمي سازي طب سنتي در كشور آغاز شده است و پذيرش و تربيت دانشجوياني كه دوره پزشكي عمومي را ديده در دانشكده هاي طب سنتي صورت مي گيرد.
البته در اين خصوص نيز متخصصان طب سنتي انتقادات بسياري از پذيرش تنها ۲۴ نفر در سال در رشته طب سنتي دارند، كه معاون آموزشي وزير بهداشت در پاسخ به اين انتقادات مي گويد: در حال حاضر تربيت و پذيرش افراد در دو ره هاي PHD طب سنتي با هدف پرورش محققان اين طب صورت مي گيرد و تربيت متخصص براي طبابت هنوز در دستور كار قرار ندارد.
برگزاري دوره مشترك كارشناسي ارشد و PHD طب سنتي، بين دانشگاه علوم پزشكي تهران و دانشگاه طب سنتي چيناز ديگر اقداماتي است كه در راستاي علمي كردن طب سنتي توسط دانشگاه علوم پزشكي تهران صورت گرفته است.
دكتر محمدباقر لاريجاني، رئيس دانشگاه علوم پزشكي تهران مي گويد: بحث طب سنتي و گسترش آن در كشور سال‌هاست كه دنبال مي شود و اينكه پزشكان پس از فارغ التحصيلي دوره‌هاي طب سنتي را مي بينند، در اين زمينه بسيار مفيد خواهد بود.
وي مي افزايد: در حال حاضر حدود ۸۰ دانشجو PHD در زمينه طب سنتي و داروهاي گياهي در كشور وجود دارد، اما متدها و روش‌هاي ايران در اين حوزه، روش‌هاي ابتدايي است و برهمين اساس زمينه همكاري با كشور چين براي دريافت متدهاي جديد فراهم شده است.
توجه مسئولان به طب سنتي و اقبال مردم به روش هاي درماني اين طب امروز به چشم مي خورد ولي يكي از مهمترين اقدامات كه مورد تاكيد تمام متخصصان اين حوزه نيز است، گسترش تعامل طب سنتي و طب كلاسيك بوده به طوريكه بايد مباني طب سنتي براي دانشجويان طب كلاسيك نيز تدريس و تشريح شود و شايد اين تعامل بتواند دوباره طب سنتي را در ايران به جايگاه اصلي خود بازگرداند
mostajar
