فرصت‌طلبی تهران با توجه به شرایط بسیار دشوار اقتصادی پاکستان، تعلیق کمک‌های نظامی آمریکا دشواری‌های کنونی دولت مرکزی در اسلام آباد را بیش از پیش خواهد ساخت. از این جهت، ترمیم مخاطرات ناشی از بروز وضعیت اضطراری قابل پیش‌بینی در پاکستان، تا حدود زیادی موکول به یاری گرفتن از خارج و جلب همکاری کشورهای دوست خواهد بود. عربستان و ایران، و تا حدودی چین، از عمده‌ترین منابع تأمین احتمالی بخشی از نیازهای پاکستان به شمار می‌روند. تهران، در رقابت با عربستان، مایل به اعلام آمادگی برای کمک به پاکستان است. در عین حال ایران برای ارائه کمک به پاکستان از منابعی بسیار محدود‌تر از عربستان برخوردار است. در صورت ارائه کمک قابل ملاحظه به پاکستان، تهران انتظارات متقابل خود را در شکم «پیمان‌های همکاری» به پاکستان تحمیل خواهد کرد. علاوه بر تشویق دوری از آمریکا، کمک به خروج سریع‌تر نیروهای نظامی ناتو از افغانستان، (لزوماً، نه از راه کمک به آرام ساختن شرایط امنیتی در افغانستان و کاهش میزان تلفات ناتو، که در مسیر مخالف آن)، تعقیب و دستگیری افراد گروه‌های مسلح مخالف جمهوری اسلامی در مناطق شرقی ایران و مرزهای مشترک بلوچستان، و بالا‌تر از همه، تأمین نیازهای برنامه توسعه اتمی ایران در رأس لیست انتظارات ایران قرار دارند. واکنش‌های کشورهای ثالث عربستان سعودی در تلاش تشکیل اتحادیه‌ای غیررسمی متشکل از کشورهای مسلمان مانند پاکستان، اندونزی، مالزی و همچنین کشورهای آسیای میانه علیه جمهوری اسلامی ایران است. از این لحاظ نزدیکی محسوس اسلام‌آباد به تهران، طبیعتاً با واکنش منفی عربستان روبه‌رو خواهد شد. حجم مبادلات تجاری کنونی پاکستان با عربستان از مبادلات مشابه با ایران بسیار بیشتر است. به علاوه، پاکستان دارای همکاری‌های نزدیک نظامی با عربستان است. علاوه بر آموزش کادر‌های نظامی ارتش عربستان، گفته می‌شود که پاکستان موضوع مشارکت غیر اعلام شده در نیروهای مسلح اعزامی از سوی عربستان به بحرین را نیز مورد بررسی قرار داده است. گفته می‌شود که در حال حاضر بالغ بر چهار هزار نفر از نیروهای سعودی و امارات در بحرین به سر می‌برند ولی عربستان سعودی مدعی است که نفرات اعزامی عموماً به کشورهای عضو پیمان امنیتی خلیج (فارس) متعلق‌اند. علاوه بر همکاری‌های یاد شده مابین اسلام‌آباد و ریاض، حضور تعداد قابل ملاحظه‌ای از اتباع پاکستانی شاغل در کشورهای جنوبی خلیج فارس نیز بر اهمیت مناسبات دو کشور می‌افزاید. عربستان از زبان دولتمردان خود به دفعات اعلام کرده که در صورت مسلح شدن ایران به سلاح اتمی، عربستان نیز در این مسیر قرار خواهد گرفت. بی‌تردید عملگرایانه‌ترین مسیر ممکن برای تحقق این تهدید، استفاده از منابع پاکستان خواهد بود. از این جهت با همان حساسیتی که عربستان مناسبات اسلام‌آباد با تهران را رصد می‌کند، تهران نیز جزئیات مناسبات اسلام‌آباد و ریاض را مورد تعقیب قرار می‌دهد. مناسبات دو جانبه جغرافیای سیاسی عامل بسیار با اهمیتی در مناسبات دو کشور همسایه ایران و پاکستان به شمار می‌رود. بی‌شک امنیت ملی هر یک از دو کشور مستقیماً از شرایط امنیتی در درون مرزهای کشور همسایه تأثیر می‌گیرد. از این لحاظ، فارغ از نقطه نظر‌ها و یا منافع ملی کشورهای ثالث، توجیه ضرورت حفظ مناسبات دوستانه مابین تهران و اسلام آباد نیازمند تلاشی خارق‌العاده نیست. پاکستان یکی از مهره‌های کلیدی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به شمار می‌رود. پاکستان نیز در گذشته با حساسیتی هم عرض، مناسبات با تهران را قدر می‌گذاشته است. مناسبات تهران و اسلام آباد از زمان آغاز حکومت طالبان در افغانستان و سپس حضور آمریکا و ناتو در آن کشور، بعد تازه‌ای یافته است. با وجود اختلاف‌های قابل ملاحظه‌ای که در نحوه برخورد پاکستان و ایران در ارتباط با جنگ کنونی افغانستان و جود دارد، دو کشور همسایه در رابطه با افغانستان، دارای منافع مشابه‌اند. خانه دادن به میلیون‌ها پناهجوی افغانی یکی از نکاتی است که بازگشت آرامش و خروج از حالت جنگ در افغانستان را از نگاه ایران و پاکستان، به یک هدف مشترک تبدیل کرده است. مبادلات تجاری علاوه بر ملاحظات سیاسی و امنیتی، مناسبات تجاری دو کشور نیز، علیرغم رشد اندک آن نسبت به امکانات بالقوه‌ای که در این زمینه موجود است، چندان خالی از اهمیت نیست. صادرات عمده پاکستان به ایران را برنج، کنف، الیاف مصنوعی، کاغذ و مقوا تشکیل می‌دهند. ایران نیز متقابلاً نفت، گنداله آهن، مواد فلزی، کتان و محصولات شیمایی، مواد غذایی و میوه به این کشور می‌فروشد. تعادل تجارت خارجی مابین ایران و پاکستان، با اختلاف محسوس به نفع ایران است. در صورت عملی شدن طرح صدور گاز طبیعی ایران به پاکستان، مناسبات نا‌متوازن کنونی، بسیار بی‌تعادل‌تر از پیش خواهد شد. از این لحاظ، پاکستان که نیاز آن به انرژی وارداتی به هیچ وجه کمتر از هند نیست، ضمن اصرار به سرمایه‌گذاری بیشتر ایران در بخش پاکستانی این طرح، خواستار تسریع در نهایی ساختن آن نیز خواهد شد. در صورت عملی شدن طرح صدور گاز به پاکستان، ایران برای افزایش واردات از پاکستان و ایجاد تعادل در موازنه تجاری فی مابین با فشار اسلام آباد روبه‌رو خواهد شد. اگرچه از زمان رویداد ۱۱ سپتامبر تاکنون مناسبات ایران و پاکستان، نسبت به سردی دهه ۹۰، بهبود قابل ملاحظه‌ای یافته، هنوز فرصت‌های فراوانی وجود دارند که با استفاده از آن‌ها، دو کشور همسایه ایران و پاکستان می‌توانند، در صورت برخورداری از دولت‌هایی با قابلت‌های بیشتر و نگاهی راهبردی، در خدمت ایجاد مناسبات واقعی استراتژیکی فی مابین به کار گیرند.
سفیر ایران در پاکستان نیز با اشاره به رایزنی های گسترده دستگاه دیپلماسی کشورمان، گفت : در چند روز گذشته، احمد داود اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در تهران حضور داشت و علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز پس از سفر به وین و دیدار و گفت و گو با مقامات اتریش، راهی ابوجا پایتخت نیجریه شد و با مقامات ارشد آن کشور از جمله همتای خود دیدار و درباره ارتقای سطح همکاری ها بین دو کشور گفت و گو کرد.
وی افزود: این دیدارها و سفرها حاکی از دیپلماسی فعال کشورمان در عرصه سیاست خارجی است.
رییس جمهوری پاکستان اوایل ماه جاری برای شرکت در اجلاس مبارزه جهانی با تروریسم به تهران رفت و در این سفر با ‘ حضرت آیت الله خامنه ای’ رهبر معظم انقلاب و دکتر ‘محمود احمدی نژاد’ رییس جمهوری کشورمان ملاقات کرد.
حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار با زرداری، پیوندهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی دو ملت را زمینه ساز گسترش هرچه بیشتر روابط دو کشور دانستند و بر تقویت همه جانبه روابط تهران – اسلام آباد تأکید کردند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری ، رهبر معظم انقلاب اسلامی وحدت ملت پاکستان را موجب ناکامی نقشه های شوم امریکایی ها خواندند و خاطرنشان کردند : امریکا در تلاش است با ایجاد تفرقه در پاکستان به اهداف نامشروع خود دست یابد، اما آگاهی مردم پاکستان از نیات شوم واشنگتن، ایستادگی بیشتر این ملت را در مقابل سلطه جویی های امریکا به همراه خواهد آورد.
زرداری نیز با ابراز خرسندی فراوان از دیدار با رهبر معظم انقلاب گفت : پاکستان همه تلاش خود را برای گسترش مناسبات خوب موجود با ایران به کار خواهد گرفت.
رییس جمهوری پاکستان روابط دو ملت را دارای پشتوانه های قوی تاریخی و فرهنگی دانست و گفت : این روابط آینده ای به مراتب روشن تر خواهد داشت.
طرفداران حزب جماعت اسلامي جمعه (۲۴ تير)، در شهر گوجرانواله واقع در شمال غرب لاهور، در اعتراض به دخالتهاي امريکا تحصن کردند.
تظاهرکنندگان پاکستاني خواستار تجديد نظر دولت اسلام‌آباد در روابط اين کشور آسيايي با واشنگتن شدند.
سيد وسيم اختر رهبر حزب جماعت اسلامي پاکستان گفت: “من در اين تحصن شرکت کرده‌ام تا با اعلام عقايدم از دولت بخواهم به مشکلات اساسي مردم رسيدگي کند.”
وي افزود: “پيش از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۹ و حضور امريکايي‌ها در منطقه، اين منطقه آرام بود. از انفجار و بمب‌گذار خبري نبود. با آمدن امريکايي‌ها به اين منطقه، همه چيز به هم ريخت.”
MOSTAJAR
