خلاصه داستان
سنگسار ثریا م. نام فیلمی به کارگردانی سیروس نورسته محصول ۲۰۰۸ آمریکا است. این فیلم بر پایه کتابی به همین نام (۱۹۹۴) نوشته فریدون صاحب جم ساخته شده و ماجرای آن در سال ۱۹۸۶ در ایران اتفاق می‌افتد.
شهره آغداشلو در نقش زهرا و جیم (جیمز) کاویزل در نقش خبرنگار فرانسوی ظاهر شده‌اند. تهیه‌کننده اصلی این فیلم، کمپانی «ام‌پاورپیکچرز» است و فیلمنامه آن را سیروس نورسته به همراه همسر خود بتسی گیفن نورسته نوشته‌است. نورسته در مصاحبه‌ای گفته که فیلم سنگسار ثریا را در منطقه خاورمیانه ساخته، اما به کشور آن اشاره‌ای نکرده‌است. به گفته آغداشلو (یکی از بازیگران بهائی فیلم ) فیلم در اردن فیلمبرداری شده.[۱]
فیلمنامه این فیلم را بتسی نورسته همسرش نوشته که وی هم فارغ‌التحصیل فیلمنامه نویسی از دانشگاه میامی است. علاوه بر شهره آغداشلو (یکی از بازیگران بهائی فیلم )و جیم کاویزل، پرویز صیاد، ویدا قهرمانی، نوید نگهبان، علی پورتاش و محمد یزدانی نیز در این فیلم بازی دارند. نقش ثریا را نیز بازیگر جوانی به نام مژان مارنو ایفا میکند.
همه این داستان را زهرا (خالهٔ ثریا،با بازی شهره آغداشلو) (یکی از بازیگران بهائی فیلم )برای یک خبرنگار فرانسوی تعریف میکند که اتفاقا آن حوالی ماشینش خراب شده‌است. زهرا او را می‌بیند و ماجرای سنگسار خواهرزاده اش را برای او تعریف میکند.
بررسی داستان فیلم
در این فیلم، ثریا که شوهر دارد به زنا متهم می شود و علی (شوهر ثریا) و هاشم (از اهالی ده) بر زنای ثریا با هاشم شهادت می دهند و ثریا به جرم زنای محصنه (زن شوهردار) به سنگسار محکوم می شود.
نویسنده داستان فیلم مدعی است سنگسار ثریا بر اساس قوانین اسلام انجام شده لذا برای بررسی صحت ادعای نویسنده، موارد زیر را بررسی می‌کنیم:
الف- تعریف زنا: زنا عبارت است از جماع مرد با زنی که بر او حرام است. [۲] ۳]
اگر مرد زناکار همسر داشته باشد می‌گویند این مرد زنای محصن انجام داده و اگر زن زناکار شوهر داشته باشد، می‌گویند زنای این زن، زنای محصنه است.۴]
زنا به دو راه ثابت می شود:۵]
اول: شخص ۴ بار اقرار کند و بگوید من زنا کردم و مفهوم زنا را بداند و بگوید می‌دانستم این کار حرام است اما آن را انجام دادم. [۶] [۷]
دوم: شهادت ۴ مرد عادل عاقل بالغ با شرایطی که در ذیل می‌آید.
در این فیلم جرم زنا، از راه شهادت ثابت می شود. قبول شهادت شهود، شرایطی سختی دارد و اگر یکی از شهود، یکی از این شرایط را نداشته باشد، هر چهار شاهد به جرم تهمت زنا (به زن یا مرد) به حد قذف محکوم می‌گردند و شلاق زده می‌شوند. قذف [۸] یعنی متهم کردن یک نفر به زنا یا لواط [۹]. کسی که تهمت می‌زند و ۴ شاهد نداشته باشد ۸۰ ضربه شلاق زده می‌شود.
ب- شرایط قبول شهادت شهود[۱۰] عبارت است از:
اول: شاهدها باید ۴ نفر باشند در حالی که در فیلم ۲ نفر شهادت می دهند. اگر شاهدها کمتر از ۴ نفر باشند، به جرم تهمت زدن به زن شلاق زده می‌شوند[۱۱]
دوم: شاهد باید عادل باشد و عدالت شاهد باید اثبات شده باشد و در صورتی که عدالتش محرز نباشد شهادتش پذیرفته نمی‌شود. اگر ۳ نفر عادل شهادت دهند و نفر چهار عدالتش احراز نشود، هر ۴ نفر به جرم تهمت زدن به زن شلاق زده می‌شوند
در این فیلم علی (شوهر ثریا) یکی از شهود است و اعمالی را انجام می‌دهد که بر فسق او دلالت میکند لذا شهادتش پذیرفته نیست.
سوم: شاهد باید عاقل و بالغ باشد و شهادت کسی که هنوز به بلوغ نرسیده پذیرفته نیست. در فیلم ابتدا به دنبال شهادت پسر هاشم می روند که بالغ نیست و بچه است و علی الظاهر از نظر عقلی هم مشکل دارد.
چهارم: شهادت شهود باید روشن و بدون ابهام و مستند به مشاهده باشد و شهادت حدسی معتبر نیست.[۱۲] لذا ۴ شاهد باید دخول مرد در زن را به چشم ببینند و شهادت بر اساس اینکه من در فیلم و عکس دیده‌ام معتبر نیست. اگر ۳ شاهد بگویند ما دخول را به چشم دیده‌ایم اما نفر ۴ ام بگوید در فیلم یا عکسی که از آن تهیه شده دیده‌ام و بر اساس آن شهادت می‌دهم، هر ۴ نفر به جرم تهمت زدن به زن شلاق زده می‌شوند همچنین اگر نفر ۴ ام بر اساس حرف ۳ نفر دیگر حدس بزند که این اتفاق افتاده هر ۴ نفر به جرم تهمت زدن به زن شلاق زده می‌شوند.
در فیلم سنگسار ثریا، شهود به مسائلی مانند خوابیدن ثریا به خاطر سردرد و خندیدن ثریا در هنگام صحبت با هاشم شهادت می‌دهند، که ربطی به عمل جنسی بین زن و مرد ندارد.
پنجم: هرگاه شهود خصوصیات مورد شهادت را بیان کنند این خصوصیات باید از لحاظ زمان و مکان و مانند آنها اختلاف نداشته باشند.[۱۳] در صورت اختلاف بین شهود، علاوه بر اینکه زنا ثابت نمی‌شود شهود نیز به حد قذف محکوم می‌گردند و شلاق زده می‌شوند. مثلا اگر ۳ نفر از شهود بگویند ما زن را در حال زنا و بر روی تخت دیدیم و نفر ۴ ام بگوید او را در حال زنا بر روی زمین دیدم، هر ۴ نفر به جرم تهمت زدن به زن شلاق زده می‌شوند.
در این فیلم علی (شوهر ثریا) به خندیدن و کشیده شدن دست ثریا به دست هاشم شهادت می‌دهد و هاشم هم به خوابیدن ثریا به خاطر سردرد. یعنی مورد شهادت از نظر زمان و مکان و موضوع متفاوت است.
ششم: شاهدها باید جرم را همزمان مشاهده کرده باشند [۱۴]و مثلا اگر ۳ نفر بگویند ما صبح دیدیم این زن زنا می‌کرد و نفر چهارم بگوید من بعد ازظهر دیدم که این زن زنا می‌کرد هر ۴ نفر به جرم تهمت زدن به زن شلاق زده می‌شوند.
دلائل دیگر را در ادامه مطلب بخوانید!!!
هفتم: شهود باید همزمان شهادت دهند[۱۵] و اگر ۳ نفر با هم نزد قاضی بیایند و شهادت دهند و نفر ۴ ام کمی دیرتر برای شهادت نزد قاضی برسد و شهادت دهد، هر چهار نفر شلاق می‌خورند
هشتم: تمام کیفیات و جزئیات شهادت چهار شاهد باید مطابق هم باشد [۱۶]و اگر مثلا یک نفر یا دو نفر از مکان و زاویه متفاوتی خبر دادند جرم اثبات نمی شود.
نهم: شهود باید از روی اختیار آمده باشند و هیچ اکراهی در کار نباشد.در حالی که در این فیلم هاشم به خاطر تهدید شدن خودش و فرزندش، شهادت می‌دهد.
دهم: شهادت آنها باید اینگونه باشد که عمل زنا را طبق اصطلاح فقهی (کالمیل فی المکحله)[۱۷] [۱۸]دیده باشند یعنی همان گونه میله سرمه دان در سرمه‌دان قرار گرفته. لازم به توضیح است که جماع پیش هم خوابیدن زن و مرد نیست بلکه همان‌گونه که میله سرمه‌دان داخل سرمه‌دان وارد می‌شود، شهود باید شهادت دهند به مانند قرار گرفتن میله در سرمه‌دان، دخول راه دیده‌اند.
با توجه به شرایطی که ذکر شد (دیدن مانند قرار گرفتن میله سرمه‌دان در داخل سرمه‌دان) به این نتیجه می‌رسیم که محقق شدن شرایط زنا برای شهود تقریبا غیر ممکن است[۱۹]، چون هیچ زن و مرد عاقلی این کار را (خصوصا با شرط آخر) در مقابل ۴ نفر عادل که عدالت آنها اثبات شده، انجام نمی‌دهند.[۲۰]
از طرفی شهادت هاشم (از اهالی ده) بر علیه ثریا (زن علی) پذیرفته نیست چون در این حالت خودش زانی است و شهادت زانی (مرد زناکار) بر علیه زانیه (زن زنا کار) قبول نمی‌شود و در صورتی که ۴ شاهد نیاورد خودش به جرم تهمت به زن، شلاق زده می‌شود. قرآن در سوره نور آیه ۴ [۲۱] در مورد افرادی که به زنان شوهر دار تهمت می زنند و ۴ شاهد نمی آورند می گوید: وَ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصنَاتِ ثمَّ لَمْ یَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِینَ جَلْدَةً وَ لا تَقْبَلُوا لهُمْ شهَادَةً أَبَداً وَ أُولَئک هُمُ الْفَاسِقُونَون کسانى که زنان پاکدامن را متهم مى کنند سپس چهار شاهد (بر ادعاى خود) نمى‌آورند آنها را هشتاد تازیانه بزنید، و شهادتشان را هرگز نپذیرید، و آنها فاسقانند.
اثبات زنا شرایط دیگری هم دارد. مثلا اگر تمام شرایط بالا محقق شود ولی زناکار بگوید هنگام انجام این کار به همسرم دسترسی نداشتم (مثلا همسرم در شهر دیگری یا در زندان بود) یا همسرم (به دلیل اعتیاد) توانایی همبستری را نداشت، سنگسار نمی‌شود[۲۲] و فقط تعزیر می‌گردد. [۲۳]
سنگسار در ایران
با توجه به شرایط سختی که برای اثبات زنا وجود دارد چرا بعضی در ایران سنگسار شده‌اند؟
بررسی نمونه‌ها نشان می‌دهد که فاش شدن برخی زناها، به این دلیل بوده که دختر یا زن، باردار شده و شکایت دختر یا زن باعث شده تا پدر بچه به زنا اعتراف کند و جرم از راه اقرار ثابت شود[۲۴]
ازدواج پاکدامن با زناکار حرام است
در صورتی که زنای یک نفر ثابت شود (و به مجازاتی مثل شلاق محکوم شود)، زنان و مردان مومن (که این موضوع را می‌دانند) حق ندارند با او ازدواج کنند و فقط افراد زناکار می‌توانند با زناکار ازدواج کنند.
قرآن در سوره نور آیه ۲۴ در مورد زنان و مردان زناکار می‌فرماید:الْخَبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَالْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ یعنی زنان خبیث و ناپاک (زنان زناکار) از آن مردان خبیث (مردان زناکار) و ناپاکند، و مردان ناپاک نیز تعلق به زنان ناپاک دارند.[۲۵]
قرآن در مقابل در مورد زنان و مردان پاکدامن می‌گوید: وَالطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَالطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ [۲۶] یعنی زنان طیب و پاک به مردان طیب و پاک تعلق دارند، و مردان پاک و طیب از آن زنان پاک و طیبند.
یکی از دلایل این حکم که پاکدامن نباید با زناکار ازدواج کند، تنبیه زناکار و برای روشن شدن زشتی این عمل است.
جمع بندی:
اگر داستان فیلم مطابق واقع باشد و سنگسار ثریا در روستای کوهپایه روی داده باشد، افرادی که در قتل ثریا دخالت داشته‌اند(علی شوهر ثریا، حسن روحانی ده و ابراهیم کدخدای ده)، محکوم به قتل عمد هستند و علاوه بر قصاص باید به خاطر نسبت ناروا به ثریا، حکم قذف بر آنها جاری شود. سایر افراد اگر فریب خورده باشند، حکم مشارکت در قتل غیر عمد را در مورد آنها اجراء می‌شود.
فیلم سنگسار ثریا مواردی را به اسلام نسبت می دهد که در اسلام وجود ندارد و به عبارتی فیلم پر است از دروغهایی که به اسلام نسبت داده می‌شود.
اسلام به دنبال افشای رابطه جنسی که خارج از چارچوب شرع باشد، نیست و شرایط سختی را برای شهود قرار داده تا این موضوع مخفی بماند
فیلمهایی از این دست، به دنبال متزلزل کردن اعتقاد جوانان اسلام است و تلاش می‌کنند تا با نسبتهای دروغ، جوانان فریب دهند و به اسلام بدبین کنند
جوابگویی مستدل به اینگونه فیلم‌ها می‌تواند مانع از فریب جوانان به دست فیلمسازانی که دروغ می‌گویند، شود.
در فیلم ثریا، دو چیز با هم مطرح می شود:
مجریانی دروغین به نام اسلام از جهالت مردم سوء استفاده می کنند
در اسلام قوانینی وجود دارد که بر اساس تهمت های پوچ انسانها را به قتل می رساند
در این نوشتار فقط به جنبه دوم پرداختم و این موضوع را بیان کردم که اسلام نمی خواهد خلاف های جنسی برملا شود و برای اثبات آن شرایطی گذاشته که محقق شدن آن، تقریبا محال است.
پس نیتجه می گیریم که فیلم سنگسار ثریا که مدعی است «با شهادت دو نفر که یکی از آنها (علی) خلاف هایش در ده مشهور است و دیگری (هاشم) به عنوان زانی، می توان زن پاکدامنی را به قتل رساند و این قتل بر اساس قوانین اسلام است»، دروغ می گوید
من فقط خواستم قوانین اسلام را مطرح کنم و بگویم که اینها به اسلام دروغ بسته اند
در مورد مجریانی که در این فیلم از دین سوء استفاده می کنند (علی و حسن) قضاوت را بر عهده خوانندگان گذاشتم که آیا فیلمی که تا به این اندازه به اسلام دروغ نسبت داده، می تواند در سایر بخشها صادق باشد؟
اگر با چنین سوء استفاده کنندگانی برخورد کردیم وظیفه ما چیست؟ ما با شناخت قوانین اسلام، نباید بگزاریم از جهالت مردم استفاده کنند و هر دروغی را می خواهند به نام دین اجراء کنند.
اگر قوانین اسلام در مورد ازدواج موقت را بنویسم، به دروغهایی که به اسلام نسبت داده اند پی خواهید برد.
منابع:
۱٫ مصاحبه آغداشلو با تویس اسمایلی در شبکه پی بی اس، اول ژانویه ۲۰۰۹.لینک
۲٫ سایت آیت‌االله مکارم- استفتائات زنا لینک
۳٫ فصل اول ـ تعریف و موجبات حد زنا- ماده ۶۳ تعریف زنا لینک
۴٫ احکام زنا، لواط و قذف را توضیح دهید لینک
۵٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه لینک
۶٫ فصل اول ـ تعریف و موجبات حد زنا- ماده ۶۸ و ۶۹ لینک
۷٫ تفسیر نمونه جلد ۱۴ صفحه ۳۶۹ – سوره نور آیه ۴ لینک
۸٫ باب پنجم ـ قذف لینک
۹٫ فصل اول ـ تعریف و موجبات حد لواط لینک
۱۰٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه لینک
۱۱٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه – ماده ۷۵ لینک
۱۲٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه – ماده ۷۷ لینک
۱۳٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه – ماده ۷۸ لینک
۱۴٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه – ماده ۷۸ لینک
۱۵٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه – ماده ۷۹ لینک
۱۶٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه – ماده ۷۸ بند دوم لینک
۱۷٫ سایت حقوقی دادخواهی- متون فقه/حدود لینک
۱۸٫ خداوند بسیار مهربان است کمی دقت ،اینرا ثابت میکند. لینک
۱۹٫ خداوند بسیار مهربان است کمی دقت ،اینرا ثابت میکند. لینک
۲۰٫ اهمیت حفظ آبروی مسلمان در دین اسلام لینک
۲۱٫ تفسیر نمونه جلد ۱۴ صفحه ۳۶۹ لینک
۲۲٫ حکم زنای زن در صورت داشتن همسر فاقد قدرت جماع لینک
۲۳٫ فصل دوم ـ راههای ثبوت زنا در دادگاه لینک
۲۴٫ پایان غم انگیز دوستى هاى خیابانى لینک
۲۵٫ تفسیر نمونه جلد ۱۴ صفحه ۴۲۱- سوره: نور آیه:۲۶ لینک
۲۶٫ ترجمه و تفسیر قرآن – سوره: نور آیه:۲۶ لینک
