شربت به‌لیمو، خاکشیر، گلاب، تخم شربتی، سکنجبین، یخ در بهشت و عرقی‌جات مختلف از جمله نوشیدنیهای سنتی ایران هستند که قدیمی‌ها نوشیدن آن‌ها را برای رفع عطش و خنک شدن بسیار کارساز می‌‌دانند. هر کدام از این نوشیدنی‌ها به اضافه رفع عطش، برای قسمت‌هایی از بدن هم مفید هستند؛ برای مثال شربت سکنجبین دارای طبیعت سرد و خنک بوده و تمام منافع سرکه را دارد و به صفرابر مشهور است.
در همین گیر و دار، افرادی که کمی شَم اقتصادی داشتند به این فکر افتادند که وسایل آب‌گیری و مخلوط‌کن پیشرفته را تولید کنند و در مدل‌های مختلف و در اندازه‌های متفاوت برای فروش بگذارند. نسل جوان‌تر هم از این نوع دستگاه‌ها استقبال کردند و بسیاری از دخترهای جوان هم در جهیزیه خود آن‌ها را قرار دادند. اما هنوز هم هستند کسانی که ترجیح می‌دهند بدون استفاده از این نوع دستگاه‌ها و به شیوه‌های قدیمی، شربت‌های مختلف را تهیه و مصرف کنند. مثلا برای تهیه شربت آلبالو و یا توت‌فرنگی، میوه تازه را در آب و شکر جوشانده شده، می‌جوشاندند که در کنار تولید مربا، شربتی هم در کنارش تولید می‌شد.
در این میان، کارخانه‌ها و شرکت‌هایی هم هستند که نکتار، آبمیوه، نوشابه‌های میوه‌ای بدون گاز و کنسانتره میوه تولید می‌کنند. وقتی این آبمیوه‌ها به بازار آمدند، حسابی کار و کاسبی شربت‌های سنتی کساد شد، حالا چقدر از خاصیت‌های شربت‌های قدیمی را دارا هستند، بماند. ولی به هر حال کار جوان‌های امروزی را راه می‌اندازند و تا حدودی از گرمای تابستان را برایشان خنک می‌کنند.
مغازه‌هایی که در سطح شهر وجود دارند و آبمیوه و بستنی می‌فروشند، هم سعی می‌کنند نوشیدنیهای مختلفی را برای مشتریان‌شان فراهم کنند که اغلب آن‌ها سنتی هستند، مثل خاکشیر و لیموناد. یکی از این مغازه‌دارها معتقد است که نوشیدنیهای سنتی بیشتر در رفع عطش موثرند و آن‌ها هم به مشتریان‌شان، این نوشیدنی‌ها را پیشنهاد می‌دهند. قیمت‌های آبمیوه‌هایی که در دو اندازه بزرگ و کوچک به مشتریان ارائه می‌شوند، معمولا در سطح شهر و تمامی مغازه‌هایی از این نوع یکسان است. از آبمیوه‌های تابستانی و شربت‌های سنتی که در این مغازه‌ها وجود دارند، می‌توان به آب طالبی، آب هویج، آب هندوانه (که معمولا هر مغازه‌ای آن را ندارد)، آب پرتقال (به ندرت در تابستان ارائه می‌شود)، آب انبه، شیر موز، شیر پسته، آب انار، آب زرشک، شربت لیمو، شربت خاکشیر و … اشاره کرد. قیمت این نوع آبمیوه‌ها و شربت‌ها هم از ۱۵۰۰ تومان آغاز شده و تا ۴۰۰۰ هزار تومان هم یافت می‌شود.
طبعا هنگام استفاده از این نوشیدنی‌ها باید توجه داشت فروشندگان بهداشت را رعایت كرده‌اند یا خیر؛ چون نمی‌توان در گرمایی که میکروب‌های مختلفی پرورش می‌یابند، به نحوه تهیه آن‌ها بی‌توجه بود.
قدیمی‌ها می‌گفتند که برای خنک شدن در تابستان یک راه دیگر هم وجود دارد و آن هم خوردن نوشیدنی گرم است؛ می‌گفتند و عمل می‌کردند، البته هنوز هم در مناطق جنوبی ایران هنوز هم این جریان ادامه دارد، چون معتقدند انسان میتواند دمای بدنش را با محیط برابر کند و بهتر است که به جای نوشیدنی سرد، نوشیدنی گرم نوشید تا بدن دمایش را از محیط خنک‌تر کند.
اما از طرف دیگر، برخی دیگر از قدیمی‌ها معتقدند بهتر است که افراد در صورت لزوم منتظر احساس تشنگی نشوند و مدام آب و مایعات بنوشند. شربت گیاهان با تعادل در تعریق بدن از گرمازدگی جلوگیری می‌‌کند و میتواند برای مدت زیادی آب بدن را تامین کرده و فرد را از تشنگی مفرط مصون دارد که تحقیقات هم این موضوع را تایید کرده است.
mostajar
