مذاکره

1. حداقل دو طرف در آن درگیر هستند. این دو طرف ممکن است دو فرد، دو گروه یا دو سازمان باشند.
2. بین خواسته ها و نیازهای این دو (یا چند طرف) تعارض وجود دارد.
3. دو یا چند طرف درگیر در مذاکره، بر اساس انتخاب خود و نه به اجبار با یکدیگر مذاکره می‌کنند.
4. کسانی که درگیر مذاکره می‌شوند برای “داد و ستد” که زیربنای مفهوم مذاکره است،‌ آماده‌اند.

                                                                                                                                                                                                             نلسون ماندلا گفته است: «مذاکره و گفتگو بزرگترین سلاحی است که ما برای ترویج صلح و توسعه در اختیار داریم.

مهاتما گاندی و ماندلا به عنوان دو نفر از بزرگترین مذاکره کنندگان تاریخ در نظر گرفته می شوند. آنها هوش خود را به کار بردند و در حین مذاکره درباره آینده ملت های خود، استقامت خود را نشان دادند.

   ۳ چیز در جریان مذاکرات مهم است: مدت زمان مذاکره، موضوع مذاکره، نتیجه یا آن چه از مذاکره حاصل می‌شود.     اقای خوش چشم کارشناس سیاسی توصیفی درباره مذاکره غیرمستقیم مطرح کرد: ـسه نوع مذاکره غیرمستقیم داریم. هتل به هتل، اتاق به اتاق، میز سه نفره .                           اسماعیل کوثری علت اصرار ایران به مذاکره غیرمستقیم را حضور یک ضلع سومی است که شاهد مذاکرات باشد و آمریکا بعدها نتواند ادعاهایی درباره متن مذاکره مطرح کند و در واقع با نمایش مذاکره زمینه جنگ را فراهم کند.

در جمهوری اسلامی ایران، سیاست خارجی بر اساس اصول عزت، حکمت و مصلحت تنظیم شده است. مذاکرات، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، همواره با در نظر گرفتن منافع ملی و حفظ حقوق ملت ایران انجام می‌شود. دولت ایران همواره تاکید داشته است که در صورت رعایت حقوق ایران و لغو تحریم‌های ظالمانه، آماده گفت‌وگوهای سازنده است. ما به توانایی دیپلماسی ایران در رسیدن به نتایج مطلوب اعتماد داریم و معتقدیم که هرگونه مذاکره باید در چارچوب منافع و ارزش‌های جمهوری اسلامی ایران باشد.مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا موضوعی پیچیده و حساس است که به عوامل مختلفی بستگی دارد. این مذاکرات معمولاً در کشورهای ثالث مانند عمان برگزار می‌شود و هدف اصلی آن کاهش تنش‌ها و رسیدن به توافقاتی است که منافع هر دو طرف را تأمین کند.

ایران معمولاً مذاکره مستقیم را به لغو برخی تحریم‌ها مشروط کرده است و از سوی دیگر، آمریکا نیز به دنبال گنجاندن موضوعاتی مانند نفوذ منطقه‌ای ایران و برنامه موشکی در مذاکرات است. این اختلافات باعث شده که مذاکرات به صورت غیر مستقیم و با میانجی‌گری کشورهای ثالث انجام شود.

نتیجه‌بخش بودن این مذاکرات به میزان انعطاف‌پذیری طرفین و توانایی آن‌ها در رسیدن به نقاط مشترک بستگی دارد.

عوامل متعددی بر موفقیت مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا تأثیرگذار هستند. برخی از این عوامل عبارتند از:

۱٫ اعتماد متقابل: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در این مذاکرات، بی‌اعتمادی عمیق میان دو طرف است. ایجاد اعتماد و نشان دادن حسن نیت می‌تواند مسیر مذاکرات را هموارتر کند.

۲٫ انعطاف‌پذیری طرفین: توانایی طرفین در پذیرش و تعدیل خواسته‌ها و رسیدن به نقاط مشترک، نقش کلیدی در موفقیت مذاکرات دارد.

۳٫ نقش میانجی‌ها: کشورهای ثالث که به عنوان میانجی عمل می‌کنند، می‌توانند با مدیریت صحیح و بی‌طرفانه، به کاهش تنش‌ها و تسهیل مذاکرات کمک کنند.

۴٫ فشارهای داخلی و بین‌المللی: فشارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در داخل کشورها و همچنین فشارهای بین‌المللی می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌ها و روند مذاکرات تأثیر بگذارند.

۵٫ اهداف مشخص و شفاف: داشتن اهداف واضح و توافق بر سر دستور مذاکرات، از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر طرفین نتوانند بر سر موضوعات اصلی به توافق برسند، احتمال موفقیت کاهش می‌یابد.

چالش‌های دیگری که می‌توانند بر مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا تأثیر بگذارند، شامل موارد زیر هستند:

۱٫ بی‌اعتمادی تاریخی: سابقه خروج آمریکا از توافق‌هایی مانند برجام باعث شده که ایران نسبت به پایبندی آمریکا به تعهداتش تردید داشته باشد.

۲٫ تحریم‌های اقتصادی: تحریم‌های گسترده آمریکا علیه ایران، فشار اقتصادی زیادی وارد کرده و ایران این تحریم‌ها را نوعی جنگ اقتصادی می‌داند که مذاکره در چنین شرایطی را دشوار می‌کند.

۳٫ تضاد منافع استراتژیک: اختلافات عمیق میان دو کشور در موضوعاتی مانند نفوذ منطقه‌ای ایران، برنامه‌های موشکی و حمایت از گروه‌های مقاومت، رسیدن به توافق جامع را دشوار می‌کند.

۴٫ فشارهای داخلی: فشارهای سیاسی و اجتماعی در داخل کشورها می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌ها و روند مذاکرات تأثیر بگذارد.

۵٫ نقش کشورهای ثالث: میانجی‌گری کشورهای ثالث مانند عمان می‌تواند به کاهش تنش‌ها کمک کند، اما موفقیت آن به میزان بی‌طرفی و توانایی مدیریت صحیح بستگی دارد.

رهبر فرزانه انقلاب اسلامی مذاکره مستقیم با ترامپ را به دلایل مختلفی نپذیرفتند. یکی از دلایل اصلی، **بی‌اعتمادی عمیق** نسبت به دولت ترامپ بود، به‌ویژه پس از خروج آمریکا از توافق برجام که ایران آن را نقض تعهدات بین‌المللی می‌دانست. همچنین، **ترور سردار قاسم سلیمانی** با دستور مستقیم ترامپ، تنش‌ها را به اوج رساند و مذاکره مستقیم را از نظر ایران غیرممکن کرد.

علاوه بر این، ایران معتقد بود که ترامپ به دنبال استفاده از مذاکره برای اهداف سیاسی و تبلیغاتی خود است، نه حل واقعی مشکلات. این موضوع باعث شد که ایران مسیر مذاکره غیرمستقیم را ترجیح دهد.

ترامپ احتمالاً از مذاکره با ایران به دنبال منافع سیاسی و تبلیغاتی است. او می‌توانست از چنین مذاکراتی به عنوان دستاوردی در سیاست خارجی خود استفاده کند، به‌ویژه در زمان انتخابات.

با این حال، موفقیت در این زمینه به عوامل متعددی بستگی داشت، از جمله توانایی او در رسیدن به توافقی که هم برای آمریکا و هم برای متحدانش قابل قبول باشد.

این دیدگاه قابل تأمل است که ترامپ بیشتر از مذاکره سود می برد تا ایران. ترامپ می‌توانست از مذاکرات به عنوان یک دستاورد سیاسی استفاده کند، به‌ویژه در زمان انتخابات، و این موضوع برای او اهمیت زیادی داشت.

از سوی دیگر، ایران ممکن است به دلیل فشارهای داخلی و بین‌المللی، نتواند به همان اندازه از این مذاکرات بهره‌مند شود. این عدم توازن در منافع می‌تواند یکی از دلایل اصلی عدم تمایل ایران به مذاکره مستقیم باشد.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد آنچه در عمان رخ می‌دهد مذاکره بین ایران و آمریکا نیست، بلکه یک ملاقات است. این سخن بدان معناست که ترامپ که یک شومن سینمایی است تلاش دارد وانمود کند که ایران را به تسلیم کشانده است.

نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل،  در جریان سفر به آمریکا ، اصرار داشت که هر توافق حاصلی باید به آنچه او «مدل لیبی» نامید پایبند باشد، به این معنی که ایران باید کل زیرساخت هسته‌ای خود را برچیده و از کشور خارج کند.                                                                                                                              اما بیشتر تجهیزات غنی‌سازی لیبی قبل از تحویل به آمریکا در سال ۲۰۰۳ هرگز از جعبه خارج نشده بود؛ در حالی که زیرساخت هسته‌ای ایران دهه‌هاست که فعال است و در سراسر کشور پراکنده شده، بخش زیادی از آن در اعماق زمین قرار دارد.                                                                                               به نظر می رسد سقف تقاضای ترامپ در مذاکره همین خواسته سگ زنجیری اش باشد. بنابراین مذاکره کنندگان ایرانی باید مراقبت کنند کلاهی که درزمان ظریف بر سر ایران رفت مجدد اتفاق نیفتد.                                                                                                                                                             مستجار