طمع ترامپ بر کانال پاناما

در ادامه به جزئیات بیشتری در مورد تاریخ پاناما و تحولات آن اشاره می‌کنم:

۱٫ دوره پیش از استعمار و بومیان

پاناما در دوران پیش از استعمار، خانه بومیان مختلفی بود. این منطقه شامل چندین قبیله و قوم بومی بود که برخی از آن‌ها، همچون کوناها، چاکوها و نواها، در نواحی مختلف کشور زندگی می‌کردند. این بومیان در کشاورزی، ماهیگیری و تجارت میان‌قبیله‌ای مهارت داشتند. پیش از آمدن استعمارگران، هیچ‌گونه ارتباطات وسیع با سایر مناطق نداشتند.

۲٫ استعمار اسپانیایی.

اسپانیایی‌ها اولین بار در اواخر قرن پانزدهم و اوایل قرن شانزدهم وارد پاناما شدند. . پاناما به مستعمره اسپانیا تبدیل شد و بخشی از امپراتوری استعماری این کشور بود. پاناما به‌طور ویژه به‌عنوان یک مسیر تجاری مهم میان دو اقیانوس شناخته می‌شد،

چرا که یکی از نقاطی بود که باید برای رسیدن به مستعمرات دیگر اسپانیا در آمریکای جنوبی و شمالی عبور می‌کردند.

در سال ۱۵۰۱، کریستف کلمب به آمریکای جنوبی رسید و در سال ۱۵۱۳، وازکو نونیز د بالبوا، نخستین فردی بود که اقیانوس آرام را از خشکی مشاهده کرد. استعمار اسپانیا به مدت سه قرن در این منطقه ادامه یافت و تاثیر زیادی بر فرهنگ و اجتماع بومیان گذاشت.

۳٫ اهمیت استراتژیک پاناما

پاناما در سال ۱۸۲۱ از اسپانیا جدا شد و به “گراند کلمبیا” پیوست. در سال ۱۹۰۳ با حمایت آمریکا از کلمبیا جدا شد و به یک کشور مستقل تبدیل شد  در قرن نوزدهم، با توجه به موقعیت استراتژیک پاناما و نقش آن به‌عنوان پل ارتباطی میان دو اقیانوس، اهمیت این منطقه افزایش یافت. در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، بسیاری از قدرت‌های جهانی به‌ویژه ایالات متحده آمریکا برای تسلط بر منطقه و بهره‌برداری از موقعیت آن در تجارت بین‌المللی، توجه بیشتری به پاناما داشتند.

۴٫ پروژه کانال پاناما

استقلال پاناما برای ساخت “کانال پاناما” بسیار حیاتی بود که در سال ۱۹۱۴ تکمیل شد و تا سال ۱۹۹۹ تحت کنترل آمریکا بود کانال پاناما یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پروژه‌های مهندسی تاریخ است که برای اتصال اقیانوس آرام به اقیانوس اطلس طراحی شد. کانال پاناما یکی از مهم‌ترین و سرشناس‌ترین آبراه‌های جهان است که اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس ارتباط می‌دهد.

ساخت این کانال در ابتدا توسط فرانسوی‌ها در اواخر قرن نوزدهم آغاز شد، اما به‌دلیل مشکلات مالی و بیماری‌های واگیر مانند مالاریا و تب زرد، پروژه شکست خورد. در سال ۱۹۰۴، ایالات متحده پروژه کانال را به‌طور مجدد آغاز کرد و در سال ۱۹۱۴، کانال پاناما به‌طور کامل باز شد. این کانال در تاریخ تجارت جهانی نقش حیاتی ایفا کرده و موجب تسهیل انتقال کالا بین دو اقیانوس شده است.

این کانال در تنگه پاناما، باریک‌ترین قسمت آمریکای مرکزی قرار دارد و بیش از ۸۰ کیلومتر امتداد دارد. برخلاف کانال سوئز که تمام طول خود را در سطح دریا می‌گذراند، کشتی‌هایی که از کانال پاناما عبور می‌کنند از طریق قفل بالا و پایین می‌روند. این قفل‌ها کشتی‌ها را تا ۲۶ متر بالا و پایین می‌برند تا از اختلاف ارتفاع میان دو اقیانوس عبور کنند.

۵٫ استقلال و جدایی از کلمبیا

پاناما در ابتدا بخشی از کلمبیا بود، اما در اوایل قرن بیستم، پس از ناکامی کلمبیا در انجام اصلاحات سیاسی و اقتصادی در این منطقه، تلاش‌هایی برای جدایی از کلمبیا آغاز شد. در سال ۱۹۰۳، پاناما با حمایت ایالات متحده از کلمبیا جدا شد و به جمهوری مستقل پاناما تبدیل شد. این جدایی عمدتاً به‌دلیل منافع استراتژیک ایالات متحده در ساخت و کنترل کانال پاناما بود.

۶٫ دوره دیکتاتوری و سقوط نوریگا

پاناما در نیمه دوم قرن بیستم شاهد دوره‌های مختلف دیکتاتوری بود. در دهه ۱۹۸۰، “مانوئل نوریگا” که به‌عنوان یک ژنرال نظامی قدرت را در دست داشت، به یک شخصیت برجسته در سیاست پاناما تبدیل شد. نوریگا که در ابتدا از حمایت ایالات متحده برخوردار بود، بعدها به‌دلیل روابط مشکوک با گروه‌های قاچاق مواد مخدر و اقدامات فساد مالی با مشکل مواجه شد.

در سال ۱۹۸۹، ایالات متحده به‌دلیل نگرانی از تحولات سیاسی و تهدید امنیتی که نوریگا ایجاد کرده بود، عملیات “شیر آبی” را به راه انداخت و وی را از قدرت برکنار کرد.. در سال ۱۵۰۱، پاناما توسط “رودریگو د باستیداس” کشف شد و بعدها “واسکو نونز د بالبوآ” اولین اروپایی شد که اقیانوس آرام را از طریق پاناما مشاهده کرد.

۷٫ انتقال کانال پاناما به پانامایی‌ها

یکی از نقاط عطف در تاریخ پاناما، انتقال کامل کنترل کانال پاناما از ایالات متحده به پانامایی‌ها در سال ۱۹۹۹ بود. بر اساس توافق‌نامه‌هایی که در سال ۱۹۷۷ میان ایالات متحده و پاناما، به‌ویژه توافق‌نامه توراجیو-کارتر امضا شد، ایالات متحده متعهد به انتقال تدریجی کنترل کانال به پاناما شد.

۸٫ پاناما در دوران معاصر

پاناما از سال ۱۹۹۹ به بعد، روند توسعه اقتصادی و دموکراتیک خود را آغاز کرد. امروز این کشور به‌عنوان یکی از کشورهای با اقتصاد رو به رشد در آمریکای لاتین شناخته می‌شود. موقعیت جغرافیایی این کشور و کانال پاناما همچنان تاثیر زیادی بر اقتصاد جهانی دارد. پاناما علاوه بر موقعیت استراتژیک خود، به‌عنوان یک مرکز مالی و تجاری مهم در منطقه نیز شناخته می‌شود.

۹٫ فرهنگ و جامعه

پاناما به دلیل ترکیب بومیان، اسپانیایی‌ها، و مهاجران مختلف، فرهنگ متنوعی دارد. علاوه بر اسپانیایی، زبان‌های دیگری همچون انگلیسی، زبان‌های بومی، و زبان‌های دیگر در این کشور صحبت می‌شود. جشنواره‌ها و مراسم‌های سنتی که در پاناما برگزار می‌شود، نمادهای فرهنگی و هنری کشور را نمایان می‌کنند.

یکی از مشهورترین این جشن‌ها، جشن “کارناوال پاناما” است که به‌عنوان یک رویداد بزرگ و مهم در تاریخ فرهنگی پاناما شناخته می‌شود.

در دوران باستان، پاناما محل سکونت اقوام بومی مانند “کونا”، “امبرا” و “نگابه” بود که فرهنگ‌های غنی و آداب و رسوم خاص خود را داشتند.پاناما در طول تاریخ خود با چالش‌ها و تحولات زیادی روبرو بوده است، اما همچنان به عنوان یک کشور مهم در منطقه و جهان شناخته می‌شود.

پاناما امروز کشوری با چشم‌انداز اقتصادی روشن و موقعیت استراتژیک برجسته است که همواره نقشی کلیدی در تجارت جهانی ایفا کرده و خواهد کرد.

نقش جدید ترامپ

ترامپ در دوران جدید ریاست جمهوری خود به دنبال بازپس‌گیری کنترل کانال پاناما است. او معتقد است که آمریکا در حال حاضر به دلیل تعرفه‌های بالا و مدیریت ناعادلانه توسط پاناما، در استفاده از این کانال دچار مشکلاتی شده است..

همچنین، ترامپ ادعا کرده که چین در حال بهره‌برداری از کانال پاناما است و این موضوع را به عنوان تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا می‌بیند.

کانال پاناما یکی از مهم‌ترین مسیرهای تجاری جهان است و نقش حیاتی در تجارت بین‌المللی دارد. ترامپ معتقد است که بازپس‌گیری کنترل این کانال می‌تواند به تقویت امنیت و منافع اقتصادی آمریکا کمک کند.

با این حال، بازپس‌گیری کنترل کانال پاناما برای ترامپ چالش‌های زیادی به همراه خواهد داشت. دولت پاناما به شدت با این ایده مخالف است و حتی شکایتی رسمی به سازمان ملل ارائه کرده است.

. همچنین، چین نیز ادعاهای ترامپ را رد کرده و تأکید کرده که هیچ دخالتی در عملیات کنترل کانال پاناما ندارد

بنابراین، موفقیت ترامپ در بازپس‌گیری کنترل کانال پاناما به عوامل زیادی بستگی دارد و نمی‌توان به طور قطعی گفت که او موفق خواهد شد یا خیر.

چرا این کانال برای آمریکا اهمیت زیادی دارد؟

۴۰ درصد از مجموع ترافیک سالانه کانتینرهای آمریکا از کانال پاناما می‌گذرد؛ ارزش سالانه محموله‌های آمریکا از طریق کانال پاناما به حدود ۲۷۰ میلیارد دلار می‌رسد.

به گفته «ریکائورته باسکِس مورالس» (Ricaurte Vásquez Morales) مدیر اداره کانال پاناما، ایالات متحده مشتری اصلی این مسیر دریایی با ۷۳ درصد از مجموع ترافیک کانتینرهای عبوری است.

ترامپ در مورد این کانال چه گفته است؟

خشکسالی باعث افزایش هزینه‌های اضافی برای بهره برداری از این کانال شده و این موضوع، خشم «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا را برانگیخته است.

ترامپ در ماه دسامبر ۲۰۲۴(اوایل دی ماه) گفت که اگر اصول توافق رعایت نشود، واشنگتن خواستار بازگرداندن کانال به طور کامل خواهد شد.

ترامپ همچنین مدعی شد که این کانال در واقع توسط چین مدیریت می‌شود و این اتهام توسط دولت پاناما رد شد.

«خوسه رائول مولینو» رئیس‌جمهوری پاناما با رد ادعاها و تهدیدهای ترامپ اطمینان داد که «هر متر مربع از کانال پاناما و مساحت مجاور آن متعلق به این کشور است و همچنان خواهد بود».

رئیس جمهوری آمریکا پس از تحلیف خود در ۲۰ ژانویه۲۰۲۵ (یکم بهمن) بار دیگر بر قصد خود برای بازپس گیری کنترل کانال پاناما تاکید کرد.

مستجار