میزان توجه کارگردانان و تولیدکنندگان آن دوران به لزوم پوشش زنان شاید امروز ما را شگفتزده کند.
اما آن تولیدات برآیندی از فضای جامعهی آن روزهای کشورهای غربی و آمریکا بود. حال شاید این سؤال مطرح شود که چرا فضای جوامع غربی و شوربختانه شرقی به سوی عریانگرایی سوق پیدا کرده است؟
پاسخ این سؤال را باید در سوددهی بنگاههای اقتصادی جستوجو کرد. هرقدر آحاد جامعه به سوی مدگرایی و مصرفزدگی حرکت کنند این بنگاههای اقتصادی هستند که میتوانند با فروش بیشتر سود بیشتری نصیب خود کنند.
البته این تنها بخشی از واقعیت موجود است و موضوع تنها منحصر در پوشش و حجاب نیست. آنچه بزرگترین دشمن این بنگاههای اقتصادی است که اجازه نمیدهد آنها همهچیز را کالا کنند، کانون خانواده است.
شاید اگر ۵۰ سال پیش کسی سخن از رواج همجنسگرایی در غرب می زد مخاطب خود را به خنده وا می داشت و باور آن سخت بود، اما این موضوع امروز در بسیاری از دولتهای غربی به اصلی پذیرفته بدل شده است.
بعد از آنکه هلند در سال ۲۰۰۱ به عنوان اولین کشور دنیا ازدواج همجنسبازان را به رسمیت شناخت پذیرش ازدواج همجنسبازان در کشورهای دیگر ضریب تصاعدی گرفت.
اما ماشین اباحه گری فرهنگ غرب در اینجا متوقف نشد. حالا دیگر سازمانها و نهادهای بینالمللی پای کارآمدهاند تا تحت عنوان احترام به حقوق بشر محتوای متعفن خود را برای به رسمیت شناختن این لاابالیگری جنسی به خورد جوامع مختلف دهند.
امروز دیگر گسترش جنسیسازی مدارس، آموزش انحرافات جنسی و عادیسازی فجایع اخلاقی چون پدوفیلی (سوءاستفادهی جنسی از کودکان) را در جزوهها و دستورالعملهای منتشرشده از سوی یونیسف، سازمان جهانی بهداشت و دیگر نهادهای وابسته به سازمان ملل می توان دید که آموزشهای جنسی غیراخلاقی را که تمام آسیب برای روح و جسم کودک است در اسناد خود گنجاندهاند. به این دسته از انحرافات تجمعات مختلف (نمونهی آخر آن در آلمان) برای به رسمیت شناختن ازدواج با حیوانات را هم سنجاق کنید.
حجاب در منچستر و به طور کلی در بریتانیا طی صد سال گذشته تغییرات قابل توجهی داشته است. این تغییرات به عوامل مختلفی مانند تحولات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و مهاجرتهای جمعیتی برمیگردد. در اینجا به چندین مرحله مهم اشاره میکنم که در تغییرات حجاب در منچستر نقش داشتند:
۱٫ دهههای ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۰ – سنتها و زندگی سنتی
در اوایل قرن ۲۰، بسیاری از زنان مسلمان مهاجر که به بریتانیا آمدند، مانند خانوادههای از کشورهای جنوب آسیا (پاکستان، هند و بنگلادش)، همچنان از پوششهای سنتی خود استفاده میکردند. حجاب برای زنان مسلمان عمدتاً بخشی از هویت مذهبی و فرهنگی آنها بود، و بسیاری از زنان این پوشش را در خانه و در جمعهای خصوصی حفظ میکردند.
در این دوره، حجاب در منچستر یا دیگر شهرهای بریتانیا هنوز کمکم در میان جامعه مسلمانان گسترش یافته بود، اما عمدتاً محدود به گروههای خاص مهاجر بود و در سطح عمومی کمتر مشاهده میشد.
۲٫ دهههای ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ – مهاجرت و تأثیرات فرهنگی
در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، با افزایش مهاجرت از کشورهای مسلمان به بریتانیا، به ویژه از هند و پاکستان، تعداد زنان مسلمان که حجاب میپوشیدند بیشتر شد.
این دوران با تأثیرات فرهنگی متعددی همراه بود. در این زمان، بسیاری از زنان مهاجر برای رعایت اصول مذهبی و فرهنگی خود، حجاب را در جامعه بریتانیا حفظ کردند، اما همچنان پوشش آنان بیشتر در محافل خصوصی و اجتماعات مسلمانان محدود بود.
در این دوره، چالشهایی در رابطه با هویت فرهنگی و مذهبی در جامعه بریتانیا آغاز شد، زیرا زنان مسلمان در تلاش بودند تا میان فرهنگهای مختلف تعادل برقرار کنند. حجاب در این زمان هنوز چندان در انظار عمومی در بریتانیا رایج نبود، اما در میان جامعه مسلمانان به طور خاص ادامه داشت.
۳٫ دهههای ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ – رشد هویت مسلمان و تغییرات اجتماعی
در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، با رشد جمعیت مسلمانان در بریتانیا، به ویژه در منچستر و سایر شهرهای بزرگ، توجه به هویت فرهنگی و مذهبی بیشتر شد. در این دوران، بسیاری از زنان مسلمان حجاب را نه تنها به عنوان یک انتخاب مذهبی، بلکه به عنوان نمادی از هویت فرهنگی و سیاسی نیز پذیرفتند.
این دوره همچنین با تأثیرات جهانیشدن و مدرنیته همراه بود، اما در عین حال، بسیاری از زنان مسلمان به پوشش اسلامی خود ادامه دادند. در این زمان، حجاب در برخی از محلههای مسلماننشین منچستر مانند “کیتش” یا “عادلهید” در سطح عمومی بیشتر دیده میشد.
۴٫ دهههای ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ – چالشهای هویتی و افزایش تنوع
از دهه ۲۰۰۰ به بعد، حجاب به مسئلهای جهانی تبدیل شد و تأثیرات سیاستهای داخلی بریتانیا و اروپا بر آن تأثیر گذاشت. حجاب در این دوره نه تنها در میان زنان مسلمان بلکه به عنوان یک موضوع بحثبرانگیز در سیاستهای مهاجرتی، حقوق بشر و آزادیهای فردی مطرح شد.
در منچستر، که شهری با تنوع فرهنگی بالاست، زنان مسلمان همچنان به پوششهای مختلف اسلامی ادامه میدهند، از جمله پوشیدن حجاب، چادر و نیکاب. این دوره همچنین شاهد رشد تعداد زنانی بود که حجاب را به عنوان انتخابی شخصی، دینی و فرهنگی میپذیرفتند و آن را بخشی از هویت خود میدانستند.
۵٫ تحولات اخیر – چندگانگی و پذیرش بیشتر
در دهههای اخیر، توجه به حقوق زنان و آزادیهای فردی بیشتر شده است و زنان مسلمان در منچستر و دیگر شهرهای بریتانیا توانستهاند در کنار رعایت اصول مذهبی خود، در زمینههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی حضور داشته باشند.
حجاب و سایر پوششهای اسلامی به تدریج به جزئی از جامعه بریتانیا تبدیل شده و در بسیاری از محلهها و رویدادهای عمومی قابل مشاهده است.
از سوی دیگر، برخی از زنان جوانتر مسلمان به دنبال مدرنیته در پوشش خود هستند و ممکن است از حجاب به شیوههای مدرنتر استفاده کنند که با سبکهای غربی نیز هماهنگ باشد.
در نتیجه، حجاب در منچستر طی صد سال گذشته تغییرات زیادی داشته است. از حفظ پوششهای سنتی در میان مهاجران اولیه تا تبدیل شدن آن به یک انتخاب هویتی و مذهبی در جامعه مسلمانان و در نهایت به یک پدیده اجتماعی و فرهنگی قابل مشاهده در فضای عمومی، تحولات زیادی را تجربه کرده است.
تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به ویژه در ارتباط با مهاجرت، جهانیشدن و حقوق زنان نقشی اساسی در این تغییرات ایفا کردهاند.
هماکنون حجاب در منچستر و سایر شهرهای بریتانیا همچنان به عنوان یک موضوع پیچیده و چندوجهی مطرح است. با توجه به تنوع فرهنگی، اجتماعی و مذهبی موجود، وضعیت حجاب در منچستر به چندین عامل بستگی دارد:
۱٫ حجاب به عنوان نماد هویت فرهنگی و مذهبی
امروزه در منچستر، حجاب برای بسیاری از زنان مسلمان همچنان نماد هویت فرهنگی و مذهبی آنهاست. بسیاری از زنان مسلمان در این شهر، حجاب را به عنوان یک انتخاب شخصی میپذیرند که به معنای پایبندی به اصول دینی است. این پوشش نه تنها در محلههای مسلماننشین مثل “هیلتوپ” و “همفری هیل” که جمعیت مسلمان بالایی دارند، بلکه در برخی مناطق دیگر نیز قابل مشاهده است.
۲٫ گستردگی پوششهای مختلف
امروزه حجاب در میان زنان مسلمان در منچستر، اشکال مختلفی دارد. از پوشیدن ساده و معمولی حجاب (روسری) گرفته تا پوششهای کاملتر مانند چادر و نیکاب. برخی زنان نیز از حجاب مدرن استفاده میکنند که میتواند به ترکیب لباسهای مدرن غربی با پوشش اسلامی اشاره داشته باشد. به این ترتیب، حجاب تبدیل به انتخابی متنوع و شخصی شده است که بر اساس سلیقه فردی، میزان پایبندی به اصول مذهبی و شرایط اجتماعی متفاوت است.
۳٫ تأثیرات سیاستهای عمومی و اجتماعی
حجاب در بریتانیا، از جمله منچستر، هنوز هم موضوعی بحثبرانگیز است. در برخی موارد، این پوشش به دلیل مسائل مربوط به آزادیهای فردی و حقوق بشر مورد توجه قرار میگیرد. برای مثال، بحثهای مربوط به تحصیل در مدارس، استخدام در محلهای کار، یا محدودیتهای اجتماعی در مورد پوشش اسلامی در مکانهای عمومی وجود دارد. برخی زنان ممکن است در مواجهه با تبعیض یا پیشداوریها درباره حجاب، با چالشهای اجتماعی روبهرو شوند.
۴٫ مهاجرت و تنوع جمعیتی
منچستر به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای مهاجرپذیر بریتانیا، جمعیتی متنوع از مسلمانان را در خود جای داده است. در نتیجه، تنوع در انتخاب پوشش اسلامی نیز گستردهتر است. در این شهر، هم زنان مسلمان از نسلهای مختلف و هم افرادی که به تازگی به بریتانیا مهاجرت کردهاند، ممکن است تفاوتهایی در نحوه پوشش و استفاده از حجاب داشته باشند.
۵٫ نقش رسانهها و فضای عمومی
رسانهها و شبکههای اجتماعی نقش مهمی در شکلدهی به نحوه نگرش به حجاب در بریتانیا ایفا میکنند. زنان مسلمان در منچستر به ویژه از نسل جوان، از طریق پلتفرمهای آنلاین به ترویج و تبادل نظر در مورد انتخاب پوشش خود پرداخته و به عنوان الگوهایی برای دیگران عمل میکنند. برخی از آنها حجاب را به شکلی کاملاً مدرن و متناسب با سبک زندگی غربی تطبیق میدهند.
۶٫ حجاب و چالشهای فرهنگی
در حالی که حجاب در بسیاری از مناطق منچستر پذیرفته شده است، برخی از زنان مسلمان ممکن است در دیگر مناطق یا در مواجهه با فرهنگ غالب غربی احساس فشار یا چالش کنند. برخی از زنان ممکن است در محل کار یا مدارس با برخوردهای منفی مواجه شوند، در حالی که برخی دیگر حجاب را به عنوان انتخابی برای خود و بیانگر استقلال و قدرت زنانه میبینند.
۷٫ سازمانهای اجتماعی و حمایتها
در منچستر، بسیاری از سازمانها و نهادهای اجتماعی و مذهبی برای حمایت از زنان مسلمان و دفاع از حقوق آنها در برابر تبعیض فعالیت میکنند. این نهادها سعی دارند تا فضایی ایجاد کنند که در آن زنان مسلمان بتوانند بدون هیچگونه ترسی از نقض حقوق خود، انتخابهای شخصی و مذهبیشان را حفظ کنند.
نتیجهگیری:
به طور کلی، وضعیت حجاب در منچستر امروزه نشاندهنده تغییرات اجتماعی، فرهنگی و دینی است. حجاب همچنان در میان زنان مسلمان به عنوان نمادی از هویت مذهبی و فرهنگی باقی مانده است، اما شکل و نوع آن در مقایسه با گذشته تغییر کرده است. تنوع در نحوه پوشش، همراه با چالشهای فرهنگی و اجتماعی، این پدیده را پیچیدهتر کرده است، اما در عین حال نشاندهنده رشد و تنوع جامعه مسلمانان در بریتانیا است