«قرقیسیا» یا «قرقیسا» نام شهری است که از قرقیسیا فرزند طهمورث گرفته شده است.
این شهر در منطقهای که رود خابور وارد فرات میشده بنا شده بود.
قطعاً آن شهر باستانی امروزه وجود ندارد و اگر نامی از آن برده میشود؛ میتواند اشاره به منطقهای باشد که در گذشته این شهر در آنجا واقع شده بود که به احتمال زیاد همان منطقه «دیر الزور» فعلی است که در سوریه قرار دارد.
قرقیسیا در زمان خلیفه دوم در نبردی با فرماندهی عمرو بن مالک به تصرف سپاه اسلام درآمد و امروزه در محافل دینی «قرقیسیا»، شهرت خود را وامدار احادیثی است که شیعه و سنی در مورد نبرد قرقیسیا و جنگ آخرالزمانی در آن نقل کردهاند.
برخی از دانشمندان، یکی از علائم ظهور امام مهدی علیه السلام را وقوع جنگی در منطقهای به نام «هرّ مجدون» و به تعبیر روایات «قرقیسا» میدانند. به این مهم در کتب اهل کتاب (رؤیای یوحنا، سفر زکریا) نیز اشاره شده است.
نبرد قرقیسیا در ماه شوال و میان دو رخداد بزرگ روی میدهد:
- نخست خروج سفیانی
- دوم ظهور امام مهدی (عج
اهل کتاب از یهود و نصارا این جنگ را معرکهای بس عظیم و خطرناک میدانند که در پایان تاریخ بشر اتفاق خواهد افتاد.
«هرمجدون» کلمهای است مشتق از «هر» به معنای کوه، «مجدوّ» که اسم وادی یا کوه کوچکی در شمال فلسطین است.
اهل کتاب گمان میکنند مساحت معرکه این جنگ از منطقه مجدو، در شمال فلسطین تا ای دوم در جنوب امتداد دارد (حدود دویست مایل). در همین جنگ است که بنیه یهود از هم پاشیده شده و بسیاری از آنها نابود خواهند شد.
بخاری به سندش از رسول خدا (ص) نقل کرده که فرمود: «قیامت برپا نمیشود تا آنکه شما با یهود بجنگید؛ در آن هنگام به حدی از آنان کشته خواهد شد که حتی سنگی که یک یهودی در آن پناه گرفته، میگوید: ای مسلمان! این یهودی است که در کنار من پناه گرفته، او را به قتل برسان”.(صحیح بخاری، ج ۳، ص ۲۳۲).
همچنین در خصوص سفیانی در روایات میخوانیم که او پس از درگیریهایی در شام، به سمت عراق روی میآورد، تا اینکه سپاهیانش به قرقیسیا میرسند و در آنجا به جنگ میپردازند.
این نبرد برای سفیانی سخت بوده و تلفات بسیاری میدهد به حدی که صدهزار نفر از سپاهیانش در آنجا کشته میشوند!
از امام باقر علیه السلام نقل است که فرمودند: “همانا واقعهای برای فرزندان عبّاس و فرزندان مروان در قرقیسیا رخ خواهد داد که نوجوان در آن پیشامد پیر گردد و خداوند هر گونه یاری را از ایشان برگیرد، و به پرندگان آسمان و درندگان زمین الهام کند که از گوشت تن ستمگران خود را سیر کنید، سپس سفیانی خروج خواهد کرد.
در این جنگ لشکری با حدود ۴۰۰ میلیون نفر شرکت خواهند داشت. (شبکه معلومات ص۲). لشکری که از عراق، ایران، لیبی، سودان و قفقاز در جنوب روسیه تشکیل شده است.(مجله الفکر الجدید، شماره ۱۵ و۱۶).
این حادثه همان حادثه بزرگی است که قبل از ظهور امام مهدی(علیه السلام) تحقق خواهد یافت و در روایات از آن به معرکه “قرقیسیا” یاد شده است. در آن واقعه میلیونها لشکر از آمریکا، اروپا، روسیه، ترکیه، مصر و دولتهای مغرب عربی و لشکریانی از شهرهای شام؛ یعنی، سوریه، اردن، لبنان، فلسین و اسرائیل شرکت خواهند داشت. همگی در منطقهای به نام قرقیسیا از بلاد شام با هم مواجهه خواهند داشت و سفیانی در این هنگام خروج خواهد کرد…”.(مجله الفکر الجدید، ۱۵ و ۱۶).
از مجموع روایات استفاده میشود که فرمانده عملیاتی این جنگ از جانب دشمنان اسلام، شخصی به نام سفیانی است.
او کسی است که به کمک مراکز جاسوسی یهود و آمریکا، در میان مردم تفرقه انداخته و مردم را بر ضد شیعیان اهل بیت تحریک خواهد کرد و نیز بعد از پناه بردن امام زمان(علیه السلام) به کعبه با عدهای از یاران خود، در صدد مقابله با حضرت بر خواهد آمد که خود او با لشکریانش در منطقهای به نام “بیدا” به زمین فرو خواهند رفت
کلینی به سند خود از امام باقر(علیه السلام) نقل کرده که به میسر فرمود: ای میسر! چه مقدار بین شما و قرقیسیا فاصله است؟
عرض کرد: نزدیک “شاطئ فرات” است. حضرت فرمود: “اما انه سیکون بها وقعة لم یکن مثلها منذ خلق الله تبارک و تعالی السموات و الارض و لا یکون مثلها ما دامت السموات و الارض مادبة للطیر تشبع منها سباع الارض و طیور السماء…”.(کافی، ج۸، ص۲۴۵، ح۴۵۱). آگاه باش که در آن مکان، واقعهای اتفاق خواهد افتاد که نظیر آن از زمان خلقت آسمانها و زمین از جانب خداوند ـ تبارک و تعالی ـ اتفاق نیفتاده است و نخواهد افتاد.
آنجا محل پذیرایی پرندگان خواهد بود. درندگان زمین و پرندگان آسمان از آن سیر خواهند شد”.
فتنهای که تا خود #ظهور_امام_زمان علیهالسلام ادامه خواهد داشت: فتنه آذربایجان ✍ طبق روایات، ترکان، دو خروج (قیام و فتنه و شورش) دارند:
اول #فتنه_آذربایجان و دوم، حرکت به سمت منطقه جزیره شامات و حضور در #نبرد_قرقیسیا ✍ در فتنه نخست، به شیعه توصیه شده که وارد #آتش_آذربایجان نشود،
در عین حال، آمادگی نظامی و اقتدار خود را حفظ نماید تا آتش این جنگ، دامن شیعه را نگیرد و منافع شیعه به خطر نیفتد.
پس از #صیحه_آسمانی و قطعی شدن ظهور امام زمان علیهالسلام و در حالیکه ترکیه (ترکان) و متحدینش در شمال سوریه یعنی #اخوان_الترک وارد نبرد با اکراد شدهاند و تا نزدیکی منطقه دیرالزور پیشروی کردهاند و غربیها (رومیان) نیز در منطقه شرق_فرات حاضر هستند؛
سفیانی به قصد حمله به #عراق و سپس ایران، وارد منطقه میشود. در این هنگام، مکر الهی از #گنج_فرات رونمایی خواهد کرد و تمامی دشمنان شیعه، در جنگ_قرقیسیا روبهروی هم قرار میگیرند. ترکها، غربیها و #سفیانیون ✍ در فتنه دوم یا قرقیسیا نیز که ترکها یکی از اضلاع نبرد هستند،
به شیعه توصیه شده که کنار بنشیند و تضعیف دشمنانش را نظارهگر باشد.
در همین جنگ است که بنیه یهود از هم پاشیده شده و بسیاری از آنها نابود خواهند شد.
بخاری به سندش از رسول خدا(ص) نقل کرده که فرمود: ” قیامت برپا نمیشود تا آنکه شما با یهود بجنگید؛ در آن هنگام به حدی از آنان کشته خواهد شد که حتی سنگی که یک یهودی در آن پناه گرفته، میگوید: ای مسلمان! این یهودی است که در کنار من پناه گرفته، او را به قتل برسان”.(صحیح بخاری، ج۳، ص۲۳۲).
روایتی منسوب به امام باقر(ع) درباره ارتباط نبرد قرقیسیا و خروج سفیانی:«سپاهیان سفیانی از قرقیسیا عبور خواهند کرد و در آنجا به نبرد خواهند پرداخت،
پس صد هزار نفر از ستمگران در آنجا به قتل خواهند رسید. آنگاه سفیانی سپاهی را به سوی کوفه روانه میسازد که تعداد آنها به هفتاد هزار نفر میرسد.»
روایتی منسوب به امام صادق(ع):«همانا برای خداوند در قرقیسیا سفرهای است که سروش آسمانی از آن خبر میدهد، پس ندا میکند ای پرندگان آسمان و ای درندگان زمین! برای سیر گشتن از گوشت ستمکاران شتاب کنید.»
آنچنان که از روایات برمیآید نبرد قرقیسیا بر سر گنجی است که در ناحیه فرات پیدا میشود.
ممکن است مراد این روایات از گنج چیزی غیر از گنج در معنای لغوی آن باشد و این روایات نیازمند تاویل باشند.
ابن حماد به نقل از پیامبر(ص) از این گنج چنین گزارش میدهد:«فرات از کوهی از طلا و نقره پرده برمیدارد، سپس بر سر آن جنگ میشود. به طوری که از هر نه نفر، هفت نفر کشته میشود، پس اگر آن را درک کردید به آن نزدیک نشوید.»
نویسنده کتاب عصر ظهور در بحث از جنبش سفیانی چنین آوردهاست:«هدف اصلی سفیانی از جنگ عراق سلطه یافتن بر آن کشور و ایجاد مقاومت در برابر نیروهای ایرانی و زمینهسازان ظهور حضرت، که از مسیر عراق به سوی سوریه و قدس پیش میروند، خواهد بود.
ولی در راه عراق در اثر حادثه عجیبی جنگ قرقیسیا رخ میدهد و آن حادثه پیدا شدن گنجی در مجرای فرات و یا نزدیک مجرای رود فرات است.
به طوری که عدهای از مردم برای دست یافتن به آن، دست به تلاش میزنند و آتش جنگ بین آنها شعلهور میشود و بیش از ۱۰۰ هزار تن از آنها کشته میشوند و هیچ یک به پیروزی قطعی نمیرسند و به آن گنج دست نمییابند.
بلکه همگی از آن منصرف شده و به مسایل دیگر مشغول میشوند.»
روایت اهل سنت
«سفیانی با سپاهیان خود بر آنان غالب میشود و ترک و روم را در قرقیسیا به قتل میرساند تا اینکه درندگان زمین از گوشت آنان سیر میشوند.»
ابن حماد در روایت دیگری از امام علی(ع) نقل میکند:
«سفیانی بر شام غالب میشود، آنگاه در قرقیسیا نبردی بین آنان رخ میدهد، تا اینکه پرندگان آسمان و درندگان زمین از کشتههای آنان سیر میشوند.»
بر اساس روایت معتبر پیش گفته و سایر روایاتی که مؤید این حدیث اند، چند مطلب را میتوان بیان کرد:
۱٫ نبرد قرقیسیا واقع خواهد شد؛
۲٫ یکی از متخاصمین، سفیانی است؛
۳٫ دو طرف درگیری اهل باطل اند؛
۴٫ این نبرد، تلفات انسانی فراوانی بر جای خواهد گذاشت؛
۵٫ سپاه سفیانی، علی رغم تلفات سنگین، پیروز این نبرد است.
روایات به انگیزه این نبرد اشاره نکردهاند؛ اما این احتمال وجود دارد که نبرد یاد شده به دلیل مقاومت حاکمان آن سرزمین، در برابر زیاده خواهیهای سفیانی باشد؛ چرا که سفیانی برای رسیدن به کوفه، تمام مسیر شام تا کوفه را تصرف خواهد کرد.
در روایات درباره طرف دیگری که در نبرد قرقیسیا میرزمد، چیزی نیامده است. همچنان که گذشت از روایات یاد شده تنها بر حق نبودن دو گروه متخاصم را میتوان فهمید. در روایت معتبر دیگری امام باقر(علیه السلام) فرموده است:
“… کفی بالسفیانی نقمة لکم من عدوکم و هو من العلامات لکم، مع ان الفاسق لو قد خرج لمکثتم شهرین بعد خروجه لم یکن علیکم بأس حتی یقتل خلقا کثیرا دونکم …”؛ “… سفیانی برای عذاب دشمنان شما بس است و او برای شما یکی از علامات است. وقتی این مرد فاسق قیام کرد، باکی بر شما نیست که یک یا دو ماه درنگ کنید تا این که او تعداد زیادی از غیر شما را بکشد …” (همان، ص۴۱۷، باب ۱۸، ح۳).
این روایت هر چند به نبرد قرقیسیا تصریح نکرده، اما به قرینه سایر روایات، به احتمال فراوان درباره جنگ یاد شده خواهد بود، و بر این اساس، از این روایت فهمیده میشود که: طرف دیگر این نبرد نیز از دشمنان شیعه است.
به نظر میآید آنچه قابل پذیرش است، اصل وقوع درگیریها است. اما در رابطه با جزئیات نمیتوان سخن دقیقی گفت. باید توجه داشت که انسان بر اساس قدرت اختیار خود، میتواند امور را تغییر دهد، و قرآن و روایات به این نکته تصریح دارند.
